Onder de afdaken, die bij de heraanleg gerestaureerd worden, ligt wat overblijft van het Antwerpen van ruim 1.000 jaar geleden. Vanaf de late 9de eeuw stond hier een nederzetting van eenvoudige houten huizen, beschermd door een verdedigingsgracht en een aarden wal.

Aan steigers in de Schelde meerden schepen aan en werd handel gedreven met Friezen en Denen uit het Noordzeegebied. Rond het jaar 1000 werd de Antwerpse burcht opgericht door keizer Otto II als verdedigingspost om de westelijke grens van het Rooms-Duitse keizerrijk aan de Schelde te beschermen.

“Het is de eerste keer dat het Antwerpen uit de periode van de houtbouw en de laatmiddeleeuwse fase zich zo uitgestrekt laat zien. We spreken dan over respectievelijk de periode tussen de 10de en de 12de eeuw en de periode tussen 1200 en 1500”, legt burgemeester Bart De Wever (N-VA) uit.

Het is dit weekend wellicht de laatste keer dat mensen de site kunnen bezoeken. Deze zomer worden de archeologische opgravingen afgerond en gaan de restanten opnieuw grotendeels ondergronds. “Een heraanleg zoals we die nu op de Scheldekaaien uitvoeren is voor een lange tijd. Dus ik denk niet dat deze opgravingen de volgende honderd jaar nog te zien zullen zijn”, vervolgt de burgemeester.

Zicht op de burchtmuur

De archeologische site bestaat uit twee putten. “In de eerste put zijn de burchtmuur van omstreeks 1200 en de fundamenten van het Reuzenhuis goed zichtbaar. Van de houtbouwfase zien we resten van het houten wegdek van de Mattenstraat en de huizen die erop aansloten”, legt Bart De Wever uit.

In de tweede put in het midden van de burcht ligt het kruispunt van de Mattenstraat en de Zakstraat. Ook de muurresten van de Sint-Walburgiskerk, de Vierschaar en de kelders van het huis De Witte Lelie zijn te zien.

Het onderzoek dat de afgelopen twee jaar werd gevoerd, werd mogelijk door het verdwijnen van de parking onder het Noorderterras. Na de restauratiewerken aan het Steen, de cruiseterminal en de kaaimuur, konden archeologen onderzoek doen naar het verleden van deze plek.

Stukje geschiedenis blijft zichtbaar

“Dit verleden van de stad blijft behouden in de heraanleg van de Scheldekaaien. Een deel van de middeleeuwse burchtmuur wordt tot 2,5 meter diep uitgegraven en blijft permanent zichtbaar. Waar vroeger de burchtgracht lag, wordt de kasseivlakte verdiept”, zegt schepen van Stadsontwikkeling Annick De Ridder (N-VA).

Bezoekers kunnen via een helling afdalen tot bij de burchtmuur. Ook wordt de oude noordelijke doorgang in de burchtmuur opnieuw benut. “Op deze plaats komt een loopbrug over de voormalige gracht. In de burcht wordt het stratenplan gevisualiseerd en zullen de contouren van de Sint-Walburgiskerk, de Vierschaar en het Reuzenhuis opnieuw zichtbaar worden gemaakt”, vervolgt de schepen.

De archeologische burchtzone is gratis te bezoeken komende zaterdag 27 en zondag 28 mei, telkens tussen 10 en 17u. Geïnteresseerden volgen een parcours langs twee grote opgravingsputten. Stadsarcheologen geven uitleg bij de vondsten.