Oost-Vlaming Mathieu Verschraege was enkele jaren aan de slag als cybercrime- en zedenrechercheur bij de politie, maar besloot zijn ervaringen en kennis voortaan in te zetten in het onderwijs en via lezingen. Op verzoek van de politiezone Geel-Laakdal-Meerhout bracht hij afgelopen donderdagavond de lezing Duik in de digitale wereld van jongeren, waarmee hij zich tot leerkrachten en vooral ouders richt. En of de belangstelling groot is: alle 220 zitplaatsen van de geboekte cinemazaal in Geel waren in een mum van tijd volzet.

De aanzet van de lezing kwam onder meer voort uit het project Politiekids van politiezone Geel-Laakdal-Meerhout. “Dat is een project waarmee we langs de lokale scholen trekken. Daarin zit ook een luik rond cybercrime. We merken vooral bij dat thema dat er vanuit de jongeren heel veel vragen komen, maar ook vanuit hun ouders”, zegt Esther Van Eynde, teamchef Preventie en Participatie bij de politiezone.

Ondoordachter

Want bij cybercrime of criminaliteit via internet of digitale media denken wij – volwassenen – aan phishing, hacking en online oplichting, maar bij jongeren neemt dat heel andere vormen aan. “Meestal geef ik de lezing Laat je geen ha(c)k zetten over het brede gamma van cybercrime, maar voor jongeren hebben we echt aparte sensibilisering nodig”, zegt Mathieu Verschraege. “Ik heb zelf een dertienjarige puber in huis, en voor mij is het soms al moeilijk om te volgen waar hij allemaal mee bezig is.”

De gemiddelde leeftijd waarop een kind zijn eerste smartphone krijgt, ligt intussen op acht jaar en vier maanden. “Kinderen zijn over het algemeen veel handiger in de omgang met digitale apparatuur. Ze gebruiken het heel vlot, maar ook ondoordachter. Een vreemde op het internet kan zich altijd als iemand anders voordoen. Onlangs stond ik voor een klas van het vierde middelbaar, waarbij een leerling zei dat hij in één week tijd 26 uur op TikTok had gespendeerd. Dat is 26 uur waarbij filmpjes elkaar om de zoveel seconden opvolgen. En dat zijn heel vaak manipulatieve filmpjes.”

Geldezels

Daarnaast krijgen jongeren vaker te maken met fenomenen als sexting, grooming (via sociale media paait de dader het jonge slachtoffer om diens vertrouwen te winnen, om de tiener daarna tot seksueel contact te overtuigen) of money mules. Bij die laatste vorm zoeken criminelen bij jongeren ‘geldezels’ die tijdelijk hun bankrekening ter beschikking stellen om gestolen geld op te parkeren. “Dat hebben we recent ook bij enkele prille tieners in de eerste graad secundair zien opduiken”, zeggen Esther Van Eynde en korpschef Dirk Van Aerschot. “Die kinderen hebben net hun eerste bankrekening en bankkaart gekregen. Gelokt door de beloning lenen zij hun rekening uit. Maar eens je in dat milieu zit, geraak je er moeilijk uit. Wie wil stoppen, wordt afgedreigd. Die zijn een vogel voor de kat.”

Mathieu Verschraege pleit daarom voor een grotere betrokkenheid van de ouders bij het digitale gedrag van kinderen. “Voor veel ouders is dat een grotendeels onbekende wereld. De ouders komen hier bezorgd op de lezing binnen, maar gaan meestal niet bepaald gerustgesteld naar huis (lacht). Maar het helpt als je samen met je kind bezig bent als het online gaat, je mee kijkt en erover praat. Ga zeker niet verbieden. Dan gaat het kind ook sneller iets komen zeggen wanneer er iets fout loopt. Als je kinderen op school vraagt wie hun vertrouwenspersoon is, gaat het over vriendjes of iemand op school, niet over de ouders.”