Toch wel heel emotioneel en speciaal, ja.” Lucia, Cecile en Magda, de drie kleindochters van de exact 83 jaar geleden overleden Belgisch soldaat Franciscus ‘Frans’ Vermeylen, waren bijzonder onder de indruk van de militaire plechtigheid waarbij hun in Nieuwpoort gesneuvelde grootvader een laatste rustplaats kreeg, te midden van andere gesneuvelden. Aanwezig waren vertegenwoordigers van Belgische Defensie en de dienst Oorlogsgraven van het War Heritage Institute. Hierdoor is het graf meteen officieel erkend.

Tijdelijk, anoniem graf

Frans, afkomstig uit Westmalle, deed dienst bij het Spoorwegkorps van het Belgisch leger. Tijdens de chaotische terugtrekking van het Belgische leger aan het einde van de achttiendaagse veldtocht was hij in Nieuwpoort verzeild geraakt. Daar kwam hij om het leven bij een Duits bombardement. Men begroef hem toen, samen met andere doden van hetzelfde bombardement, in een tijdelijk, anoniem graf in de tuin van het Sint-Bernarduscollege.

“Na de oorlog bleef het lot van onze grootvader lange tijd onduidelijk”, klinkt het bij de familie. “Nadat werd vermoed dat hij zich tijdens de oorlog in Engeland bevond, raakte snel duidelijk dat dit niet zo was. Na de bevrijding, toen verkeer en verplaatsingen terug mogelijk werden, is grootmoeder met enkele familieleden en een kennis die een auto had, naar Nieuwpoort gereden. Daar zijn ze naar een politiekantoor gegaan en hebben ze hun verhaal verteld. Bij de politie had men weet van een graf in de tuin van het Bernarduscollege met een onbekende. Omdat de familie van zo ver kwam, werd er een opgraving georganiseerd. Grootvader werd herkend aan zijn haar en aan zijn tanden.”

Redelijk snel daarna kreeg Frans Vermeylen nadien een graf op het gemeentelijk kerkhof van Nieuwpoort, naast een Canadese gesneuvelde. Eerst met een houten kruis, later een betonnen.

Toen kleindochter Cecile en haar man Gery Brosens begin jaren ‘90 aan haar stamboom werkten, vertelde haar vader dat alles van het graf van grootvader Frans al vele jaren weg was. “Door een brief van de kerkhofbewaker van 1983 wist hij dat het zo al was van in de jaren’ 70”, zegt Gery. “Wij zijn dan in Nieuwpoort gaan zoeken, via de Burgerlijke Stand daar en via een heemkundige en andere behulpzame mensen. Daar vonden we toen vele antwoorden over de exacte locatie.”

Via het World Heritage Institute waar de familie contact mee had, raakte alles in een stroomversnelling. “We hadden nooit kunnen denken het graf nog ooit uit de vergetelheid zou gehaald worden. Zonder de inzet en drive van het WHI zou het enige wat er van grootvader zou overblijven een stukje gazon zijn, met wat stoffelijke resten er onder.”

Fenomenaal onderzoek

De plechtigheid, met de Last Post, de Brabançonne en het militair eerbetoon, maakte een diepe indruk op de familie. “We zijn iedereen, ook de Commonwealth War Graves Commission en de Stad Nieuwpoort heel dankbaar.”

“Als Belgisch militair tijdens de woelige beginfase van de Tweede Wereldoorlog vervulde hij trouw zijn vaderlandse plicht”, zegt burgemeester Geert Vanden Broucke van Nieuwpoort. “Samen met zijn strijdmakkers deed hij er alles aan om onze vrijheid te vrijwaren en te verdedigen. Een strijd waarvoor hij een torenhoge prijs heeft moeten betalen.”