Het “achterpoortje” leidt al maanden tot grote ophef. Wie vastgoed van familie erft, betaalt daar erfbelasting op. Tot 27 procent als je van je ouders of partners erft, tot zelfs 55 procent bij een erfenis van een oom of tante. “Op een woning van 450.000 euro die je van je ouders erft, is dat zo’n 73.500 euro”, aldus Ive Rosseel, adviseur fiscaliteit bij de studiedienst van het ACV.

Drie procent

Maar niet iedereen betaalt zoveel. Vermogende mensen maken al een tijdje handig gebruik van een speciale erfbelasting-regeling. Die is in het leven geroepen om de overdracht van de in Vlaanderen talrijke familiebedrijven vlot en economisch haalbaar te laten verlopen. Eigenaars die zo’n bedrijf aan hun kinderen overlaten, betalen zo slechts drie procent erfbelasting. Verdedigbaar, aldus fiscalisten, gelet op de vele jobs bij Vlaamse familiebedrijven.

Waar het achterpoortje zich bevindt? Vermogende families gebruiken de regeling ook om hun private vastgoed tegen 3 procent aan hun kinderen over te laten. Het vastgoed wordt dan in een patrimoniumvennootschap ingebracht die volgens hen actief wordt beheerd, waarna het vastgoed als zogezegd ‘familiebedrijf’ aan de kinderen wordt overgelaten. Gevolg, aldus Rosseel: “Er wordt quasi geen erfbelasting betaald, voor de verwerving van vaak een indrukwekkend patrimonium aan huizen en huurappartementen. Een complete, en oneerlijke scheeftrekking.”

Wat ook Vooruit, Groen en CD&V vinden, die minister van Financiën Matthias Diependaele (N-VA) hierover in het Vlaams Parlement al een paar keer het vuur aan de schenen legden. Niet alleen omdat het oneerlijk is voor wie wel de volle pot moet betalen, maar ook omdat de overheid zo vele miljoenen misloopt, van mensen die er bijzonder warmpjes bijzitten.

Juridisch geen probleem

De verwachting was dat het Grondwettelijk Hof – dat gevraagd was de regeling te beoordelen – ze in de prullenmand zou keilen op basis van discriminatie. Maar dat gebeurt nu niet: het Hof oordeelde donderdag verrassend dat de regeling puur juridisch geen schending van het gelijkheidsbeginsel inhoudt.

Vooruit reageerde vrijdag erg teleurgesteld, ook op het feit dat Diependaele – “hoewel hij al meer dan een jaar op de hoogte is van het bestaan van dit lucratieve achterpoortje, nog steeds niet de minste actie heeft ondernomen om deze ‘loophole’ te sluiten, ondanks een wetsvoorstel van ons”, aldus Joris Vandenbroucke.

Ook Rosseel vindt de gang van zaken erg verrassend. “De Vlaamse Belastingdienst oordeelt keer op keer – terecht – dat vermogende families het systeem onheus gebruiken; het is nooit de bedoeling geweest dat het gunstregime gold voor privaat vastgoed. Maar de belastingdienst vangt telkens bot, enerzijds doordat de regelgeving niet deugt, anderzijds omdat de minister niet ingrijpt.”

Diependaele zelf verblijft in het buitenland. Zijn kabinet laat weten met het arrest van het Grondwettelijk Hof aan de slag te gaan. “Daaruit moet blijken of er al dan niet een bijsturing nodig is.”