Delhaize wil 128 supermarkten in België die het nu zelf uitbaat, overdragen aan zelfstandige ondernemers. De vakbonden vrezen dat dit tot loonverlies en slechtere arbeidsvoorwaarden zal leiden. “Het kernprobleem is dat er in België te veel supermarkten zijn”, zegt Kristel Van Damme, secretaris van de christelijke vakbond ACV Puls. “We zitten nu al aan één supermarkt per drieduizend inwoners. Dat is veel meer dan in andere Europese landen. En dus moet de Vlaamse overheid een beperking opleggen op het aantal supermarkten dat er in een regio mag komen. We willen daarover samenzitten met minister Brouns.” Jo Brouns zegt dat hij op Vlaams niveau zo’n beperking niet kan opleggen om economische redenen: “De Europese Unie verbiedt dat.”

Maar op lokaal niveau is het wel mogelijk om het aantal supermarkten te beperken. In de Kempense gemeenten Turnhout, Oud-Turnhout, Vosselaar en Beerse, waar heel veel supermarkten zijn, gebeurt het zelfs al sinds 2017. “We hebben toen beslist dat er geen bijkomende vloeroppervlakte van supermarkten mag bij komen”, zegt Gilles Bultinck, burgemeester van Vosselaar. “Alleen een uitbreiding van minder dan 400 vierkante meter kon nog wel, op voorwaarde dat dit in hetzelfde gebouw zou gebeuren. Colruyt heeft daar in onze gemeente gebruik van gemaakt. Maar we hebben door onze strenge regelgeving wel de opening van twee grote supermarkten kunnen tegenhouden.”

Stevig afschrikmiddel

Volgens een goed geplaatste bron gaat het in Vosselaar om een Aldi en een Jumbo. Maar hoe sluitend is dat verbod eigenlijk op juridisch vlak? “Het is niet evident om die regelgeving volledig waterdicht te maken, maar het is duidelijk dat het de supermarkten die hier willen komen, stevig afschrikt”, zegt Gilles Bultinck. “Wij geven ze geen vergunning. En stel dat een supermarkt daartegen in beroep zou gaan, dan zouden wij ons stevig blijven weren.”

Bultinck krijgt onder meer steun van Luc Op de Beeck (CD&V), schepen van Economie in Turnhout. Ook in daar is de opening van een grote winkel verhinderd. “We hebben onze supermarktenstop in 2017 ingevoerd op aanraden van de detailhandelscoach van de provincie Antwerpen”, zegt Luc Op de Beeck. “Met deze reglementering willen we sociale drama’s voorkomen. Het is niet onze bedoeling om de markt te verstoren, maar we kunnen niet toelaten dat supermarkten elkaar kapotconcurreren. De supermarkten en winkels die hier zijn, moeten de kans krijgen om te overleven.”

Het stadsbestuur van Turnhout staat vandaag wel toe dat er heel kleine buurtsupermarkten bij komen, van minder dan 100 vierkante meter. “Maar ook op dat vlak temporiseren we”, zegt Luc Op de Beeck. “Als er al drie superettes in een straat zijn, gaan we geen vierde toelaten. Alleen als er echt geen kleine winkel in een bepaalde buurt is, kan er nog wel een nieuwe openen. We zijn hier echt zo streng mogelijk op.”

LEES OOK. Vakbond pleit voor supermarktenstop en krijgt bijval: “Regels voor aantal warenhuizen per vierkante meter nodig”