Frans Kerkhofs behoort tot de radiopioniers van onze regio. In Europa werden in de jaren twintig van vorige eeuw staatsomroepen ingericht. Na de Tweede Wereldoorlog gaf de Belgische regering geen vergunningen meer aan particuliere omroepen, omdat de staatsomroep zelf gewestelijke omroepen inrichtte. Niet iedereen nam genoegen met dat monopolie van de openbare omroep. Zo ontstond de ‘etherpiraterij’.

Radio Pallieter van Frans Kerkhofs had een uitzonderlijk zendbereik, van Zandvoorde bij Oostende tot Scherpenheuvel. Straks wordt hij honderd, maar Frans kan het allemaal nog haarscherp vertellen. Hij woont nog zelfstandig met zijn 96-jarige echtgenote Martha Claessens. Ik moet zelfs mijn stem niet verheffen. De twee horen nog uitstekend. Ook lichamelijk hebben ze niet te klagen. “Ik zie alleen wat slechter”, zegt Frans. Als het nodig was, zou hij zo weer plaatjes kunnen draaien.

Jan Moedwil

“Mijn liefde voor de radio is in de Tweede Wereldoorlog ontstaan”, vertelt Frans, naast de kachel waarop een pot met kippenboutjes pruttelt. In de buitenkeuken staat zijn verse soep te koken. “In de oorlog kon ik naar een Engelse post luisteren. Als antenne gebruikte ik een weidraad. Ik hoorde hoe de Amerikanen op Sicilië waren geland. Ik herinner me ook Jan Moedwil, pseudoniem van Fernand Geersens, in de Tweede Wereldoorlog de stem van Radio België, de zender van de Belgische Nationale Radio-Omroep die van uit Londen opereerde. Hij beëindigde zijn uitzendingen altijd met hetzelfde zinnetje: wij doen ons best, zonder er op te boffen, toch krijgen we ze wel, de moffen.”

Frans Kerkhofs groeide op aan de Keer in Oelegem. Na de oorlog startte hij zijn eigen vrije radio, Radio Pallieter. Hij zond uit vanuit een oude Ford-carrosserie op de Ranstsesteenweg in Oelegem. Zijn materiaal zat verstopt onder een hooimijt. “Ze wilden allemaal weten waarom ik zo’n ruim bereik had. Mijn zender was gemaakt door Staf Vrelust uit Schilde, een heel fijne stielman. Hij beweerde dat hij die radio al voor de oorlog had gemaakt. Nu hebben mensen televisie en gsm, maar in mijn jonge jaren hadden wij alleen een fonograaf om plaatjes te draaien. Ik zond met Radio Pallieter om de andere dag uit, tot de voorraad strekte, en in het weekend elke dag. Het waren allemaal verzoekplaatjes voor verjaardagen, communies,geboortes, huwelijken en andere feestelijkheden. Het was vijf frank om een plaatje aan te vragen en 10 frank voor een maand reclame. Een goede bijverdienste. In het weekend zond ik elke dag uit. Ik had ook een medewerker die de plaatjes oplegde.”

Hoe de verzoeken tot bij Radio Pallieter kwamen, als niemand de exacte zendplaats wist? “Ik had zo mijn agenten, zoals facteurs, krantenbezorgers en cafébazen. Het was een geheime zender, maar de mensen wisten dat ik er achter zat. Ik herinner me dat op de kermis in Oelegem iemand tegen een gendarme zei: moet je de Pallieter hebben, daar staat hij! Waarop die gendarme antwoordde dat hij zich met zijn eigen zaken moest moeien. Die rijkswacht was niet in mij geïnteresseerd, maar wel in mijn zendapparatuur.”

Op den duur werd Pallieter moe. “Ik had beslist om na nieuwjaar een pauze in te lassen. Maar zover is het niet gekomen. Twee dagen voor nieuwjaar hebben ze me gepakt. Eindelijk, de koning der geheime zenders bij de lurven gevat, stond in de Gazet. Ik moest voor de correctionele rechtbank in Antwerpen komen, net als mijn plaatjesdraaier. Ik had geen advocaat genomen. Ik voelde me ook niet schuldig. In het verleden had ik verschillende keren een vergunning aangevraagd, maar ik kreeg er nooit één. Die medewerker van mij had wel een advocaat bij. Wat hebben die mensen nu verkeerd gedaan door plaatjes te draaien en mensen blij te maken met muziek?, vroeg hij aan het tribunaal. Zet Radio Brussel op, en je valt in slaap. In de rechtbank weerklonk applaus. Ik kreeg acht dagen gevangenis, voorwaardelijk, en 35 frank boete. Toen we enkele jaren later gingen bouwen in Halle-Zoersel, konden wij geen lening krijgen omdat ik correctioneel veroordeeld was. Ik kreeg toen het advies om eerherstel aan te vragen in Brussel. Wij met de trein en taxi naar ginder, waar ik opnieuw voor een soort tribunaal met dikbuikige mannen moest verschijnen, die ‘aangenomen’ antwoordden op mijn vraag tot eerherstel en vervolgens verder sliepen.”

Wijn

Het was ook de tijd van Radio Loksbergen en Radio ’t Kerkske. Sommige gingen op zee uitzenden. ‘De Pallieter’ stopte met radio, en ging wijn maken. Ook niet slecht! Hij won er zelfs een eerste prijs mee. Het koppel kreeg zeven kinderen, die hen naar eigen zeggen met lekker eten overladen. “De lengte van het leven is niet van tel, wel de inhoud”, zegt Frans zelf in het Frans. Met een lang én rijkgevuld leven, kan je als mens alleen maar dankbaar terugblikken.