September 1941, de Tweede Wereldoorlog woedt volop. Het Klein Seminarie in de Bleekstraat verkoopt de inboedel van haar kapel, uit pure noodzaak. “De school had het geld nodig om haar internen eten te kunnen geven”, zegt Jurgen Moons, directeur van de eerste graad van BimSem. Voeding kostte tijdens de oorlogsjaren een fortuin.

De preekstoel, in 1862 vervaardigd door het Turnhoutse atelier Peeters-Divoort (1815-1869), verhuisde naar Burcht. Kanunnik Wellens, toenmalig supervisor, verkocht hem voor 15.000 frank aan de Sint-Martinusparochie. “Toeval of niet, de dag na het incasseren van het geld uit Burcht betaalde de school 15.876 frank voor appelen. Een woekerprijs die overeenkwam met acht tot tien (!) maandlonen van een arbeider in die tijd”, vertelt Moons.

In Burcht was de preekstoel welgekomen. De kerk was bestookt met brandbommen en brandde in de nacht van 17 op 18 september 1940 gedeeltelijk af. De kansel liep zware schade op. Tot overmaat van ramp stortte twee maanden later een nog overeind gebleven puntgevel naar beneden, de kerk in. De preekstoel was totaal vernield.

Van Congo tot Polen

Meer dan tachtig jaar bleef het kunstwerk in Burcht staan, maar daar is de kerk nu gesloten voor de eredienst. “Ik vind dat natuurlijk heel jammer. Sinds 2015 hebben we er alles aan gedaan om ze open te houden, maar het bisdom heeft beslist. Ik ben tevreden dat we alles wat in de kerk stond een degelijke nieuwe bestemming konden geven, van de laatste stoelen tot de tapijten”, vertelt Lieve De Vylder (81) .

Zij was een van de parochianen die gedurende 35 jaar de versiering in de kerk verzorgde. Objecten uit de kerk verhuisden tot ver de buiten de (lands)grenzen. “Zelfs naar Congo en Polen, maar dus ook naar pakweg Oostrozebeke en Mechelen”, zegt Herman Vaessen (83). Met goedkeuring van de gemeente Zwijndrecht schonk de parochie hem aan BimSem.

“Nu zijn we blij dat hij hier staat, prachtig gerestaureerd. We hadden hem goed verzorgd, maar hij zag hij er niet meer zo mooi uit”, zegt Lieve. De Mechelse school, die veel belang hecht aan haar erfgoed, liet hem opknappen en boenen. “We hebben een gespecialiseerd bedrijf in de arm genomen. Dat heeft de preekstoel in de kerk van Burcht ontmanteld en naar onze Aloysiuskapel verhuisd. We hebben dat werk een beetje onderschat. Er was zes man nodig om de kuip op de tweede verdieping te krijgen”, legt Jurgen Moons uit.

Het Klein Seminarie liet de kansel destijds vervaardigen omdat er in 1863 in een prestigieus katholiek congres plaatsvond. “De toenmalige supervisor, kanunnik Van Campenhout, wilde als gastheer natuurlijk een goede beurt maken bij de kardinaal. Hij was van oordeel dat er in de kapel best een echte preekstoel kwam waarmee de school artistiek kon scoren”, vertelt Moons. Met de terugkeer van het eikenhouten kunstwerk in neobarokstijl is de cirkel rond.