Van een gigantisch rek tot vervoer via luchtdrukbuizen: zo bereiden buitenlandse haventerminals zich voor op de toekomst
In afwachting van een nieuw havendok moeten de containerterminals in de Antwerpse haven volop innoveren om zo efficiënt mogelijk te werken. Wij gingen eens spieken bij de concurrentie en zagen enkele futuristische projecten, het een nog meer sciencefiction dan het andere.
Dat het ruimtegebrek in de Antwerpse haven steeds nijpender wordt, is al een tijdje geen nieuws meer. Jaar na jaar groeien de trafiekcijfers, maar de terminals hebben geen ruimte om mee te groeien. De eerste spade voor het nieuwe Antwerpse havendok gaat ten vroegste volgend jaar in de grond, het duurt nog tot 2030 voor het dok operationeel is.
Daarom gaan de terminals op zoek naar andere manieren om het maximale uit de beschikbare ruimte te halen. Bij DP World bijvoorbeeld worden de stapelkranen stapsgewijs vervangen door grotere, volautomatische exemplaren. Met lasertechnologie kunnen die de containers hoger stapelen én dichter bij elkaar zetten, waardoor de capaciteit op de terminal met bijna een derde toeneemt.
Op de Europa Terminal van PSA zijn eind vorig jaar dan weer grootschalige vernieuwingswerken gestart. Dankzij een nieuwe kaaimuur kunnen grotere containerschepen aanmeren, gaat de capaciteit van de terminal omhoog en gaat de CO2-uitstoot naar beneden. Het is wel nog even wachten op de ‘kaai van de toekomst’: de werken zullen negen jaar duren.
Maar niet alleen in Antwerpen zijn havenbedrijven bezig met de heruitvinding van terminals. Wij selecteerden vier projecten die tot de verbeelding spreken.
Dubai: gigantisch rek voor containers
De Boxbay in Dubai: een gigantisch containerrek van elf verdiepingen. — © DP World
In de haven van Jebel Ali in Dubai, het hoofdkwartier van DP World, heeft de terminaluitbater in 2021 een wel erg spectaculair bouwsel neergezet om zo veel mogelijk containers op één plaats te verzamelen. In de Boxbay worden de containers niet gewoon op elkaar gestapeld, maar in een soort gigantisch rek gezet. De Boxbay kan tot elf verdiepingen tellen. Traditionele containerkranen gaan maximaal zeven lagen hoog. Dankzij het rek is amper 30% van de oppervlakte nodig om dezelfde volumes als een gewone terminal te verwerken, een aanzienlijke ruimtebesparing dus. Bovendien is het veel eenvoudiger om de onderste container van de stapel te bereiken. Elke beweging gebeurt automatisch en het systeem kan 800 containers tegelijkertijd behandelen.
Het is weinig waarschijnlijk dat we de gigantische stalen constructie ook snel in Antwerpen zullen zien verschijnen. De Boxbay zit nog in een testfase en de investering is zwaar. DP World zet daar tegenover dat de onderhoudskosten lager liggen én dat je minder mensen nodig hebt dan op een klassieke terminal.
Singapore: bouwen aan megaterminal
Na afwerking zal de megaterminal Tuas ruimte hebben voor 65 miljoen containers. — © MPA
Op 1 september 2022 vierde terminaluitbater PSA de opening van Tuas Port, een nieuwe haventerminal in hoofdkwartier Singapore. Tuas is echter nog lang niet af: PSA bouwt de komende decennia aan een heuse ‘mega port’. Wanneer de terminal volledig af is, ergens in de jaren 2040, zal hij een capaciteit van een waanzinnige 65 miljoen TEU (standaardmaat voor containers) hebben. Ter vergelijking: de grootste containerterminal van Europa, MPET in de Antwerpse haven, heeft een capaciteit van 9 miljoen TEU.
Tuas – eigenlijk de samenvloeiing van de vijf huidige containerterminals in Singapore – zal beschikken over alle mogelijke digitale snufjes. Autonome kranen en trucks, drones, een managementsysteem op artificiële intelligentie, noem maar op. In 2050 moet de megaterminal ook volledig uitstootvrij zijn.
Rotterdam: hyperloop voor transport via luchtdrukbuizen
De hyperloop: afgeschreven voor personenvervoer, voor goederen nog springlevend. — © DP World
De hyperloop is een futuristisch idee dat in 2012 werd gelanceerd door Elon Musk. De ondernemer en uitvinder stelde een transportsysteem voor waarbij mensen aan duizelingwekkende snelheden door luchtdrukbuizen worden geschoten. Verschillende bedrijven schoten in actie, maar tien jaar later lijkt het idee uit te draaien op een dure flop. Luchtvaartmaatschappij Virgin, dat een van de meest prominente hyperloopprojecten had opgezet, voerde het idee voor personenvervoer vorig jaar af. Meer dan honderd mensen verloren hun job.
Maar de samenwerking tussen Virgin en DP World blijft overeind. De twee bedrijven focussen nu op een hyperloop die geen mensen maar goederen vervoert. Ook in Nederland is de hyperloop nog springlevend. De start-up Hardt Hyperloop bracht twee jaar geleden een gedetailleerd rapport uit met daarin de plannen voor een hyperloopnetwerk voor goederenvervoer. Het bedrijf wil vanaf 2030 onder meer de havens van Rotterdam en Amsterdam en de luchthaven van Schiphol met elkaar verbinden. Daarna volgt de rest van Europa. Vliegen de containers binnenkort onder pneumatische druk van terminal naar terminal en van haven naar haven? De hoop lijkt nog niet helemaal weg.
Hamburg: zelfrijdende trucks
De zelfrijdende truck van MAN in Hamburg. — © Thies Raetzke
In de haven van Hamburg rijden al enkele jaren AGV’s rond: ‘automated guided vehicles’ zonder bestuurders, die containers vervoeren op de terminal. De voertuigen lijken een beetje op de trekker van een vrachtwagen zonder de cabine.
Nu willen het Hamburgse havenbedrijf en truckbouwer MAN nog een stap verder gaan, met volwaardige vrachtwagens die zich zonder chauffeur in het gewone verkeer begeven. In 2021 deden de bedrijven al een succesvolle testrit, met een chauffeurloze truck die met een container over de terminal reed en zich zelfstandig parkeerde om de container af te zetten. In een volgende stap moet de zelfrijdende truck zich ook op de openbare weg wagen. MAN wil de zelfrijdende truck vanaf 2030 in productie brengen.
