De spanningen tussen China en de VS lopen weer hoog op door de ballon die al enkele dagen in het Amerikaanse luchtruim rondvliegt. Om te spioneren, vermoeden meerdere Amerikaanse en internationale waarnemers. Niet waar, zei een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken vrijdag. Volgens Mao Ning is er contact met de VS over de ballon en wordt overlegd hoe de onverwachte situatie opgelost kan worden. “Het toestel is Chinees en is civiel”, geeft Ning toe. “Maar het wordt gebruikt voor meteorologisch en ander wetenschappelijk onderzoek.”

LEES OOK. Waarom China voor een spionageballon koos en die net nu boven de VS liet vliegen: “Ze wílden ontdekt worden”

Het was niet de bedoeling dat het in het Amerikaanse luchtruim belandde, zei Ning nog. “Door de westenwinden en het beperkte vermogen om zichzelf te controleren, is de ballon afgeweken van zijn geplande koers. Dat spijt ons. Het gaat om een vergissing door overmacht.”

Van koers veranderd

Het Pentagon zegt vrijdagavond op een persconferentie open te staan voor communicatie met China, maar het is wel duidelijk dat de Amerikanen de Chinese verklaring amper geloven. Volgens woordvoerder Patrick Ryder is de ballon van koers verandert en gaat hij oostwaarts. “We zijn ons bewust van de verklaring van China, maar wij weten dat het om een surveillanceballon gaat”, zei Ryder. “Specifieker ga ik daar niet op ingaan. We weten dat de ballon de wetten van het Amerikaanse luchtruim en internationale wetten heeft geschonden. Dat is gewoon niet aanvaardbaar. We hebben dat duidelijk gemaakt aan China.”

De ballon hangt nu boven het centrale deel van de VS. Waar precies zei Ryder niet. “Je moet maar omhoog kijken als je het wil weten. Maar we benadrukken wel: op dit moment vormt hij geen militair of fysiek gevaar voor de mensen op de grond.”

“Soortgelijke tactieken met ballonnen hebben we in het verleden nog al gezien”, zei Ryder. In een spionagecontext, bedoelt hij dan wellicht. Zo zijn er wel wat voorbeelden. “Al hebben we nog nooit gezien dat die zo lang aanwezig bleven. Hij zal nog een paar dagen in ons luchtruim blijven. We bekijken nu wel hoe we dit soort van situaties in de toekomst gaan aanpakken.”

Voorlopig is er geen bewijs dat er radioactief of nucleair materiaal aan boord van de ballon is, klonk het nog, voegde hij er nog aan toe.

Bezoek aan China uitgesteld

Voor die persconferentie van het Pentagon had de VS vrijdagnamiddag al beslist om het werkbezoek van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Anthony Blinken, aan China uit te stellen. Hij zou zondag naar Peking vliegen om vergaderingen te hebben met Chinese politici, het eerste bezoek van een Amerikaanse diplomaat aan China in vijf jaar om de spanningen tussen beide landen wat te verminderen.

Maar zo’n bezoek zou nu een verkeerd signaal geven, vindt men in de VS. Volgens een Amerikaanse ambtenaar wil Blinken niet dat zijn beslissing het nieuws groter maakt dan het is. Maar het is ook niet de bedoeling dat de ballon de hele reis overschaduwt. Het is nog niet bekend hoe lang hij de reis heeft uitgesteld.

Spionage

Het Amerikaanse ministerie van Defensie zei donderdag een grote ballon te hebben ontdekt die al dagenlang boven de VS zweeft, en die door China gebruikt zou worden voor spionage. “De Verenigde Staten hebben op grote hoogte een observatieballon ontdekt, die zich momenteel boven het vasteland van de VS bevindt, en volgt die”, aldus een woordvoerder van het Pentagon, brigadegeneraal Pat Ryder. De VS is het tuig – ter grootte van drie bussen – al meerdere dagen aan het volgen.

De ballon werd eerst gespot nabij de staat Alaska en buurland Canada, waarna het tuig het Amerikaanse luchtruim binnenkwam en zich over het noorden van de VS begon te bewegen. De ballon werd onder meer in het oog gehouden vanuit bemande legervliegtuigen. De ballon hing daarna lange tijd boven de staat Montana in het noordwesten van het land, en is vrijdag oostwaarts gevlogen. Hij hangt nu boven de centrumstaten van de VS.

Hoewel de ballon boven opslagplaatsen van kernwapens is gevlogen, heeft de Amerikaanse legertop beslist om het tuig niet neer te schieten: het risico dat brokstukken schade aanrichten op de grond is te groot. Ex-president Donald Trump is – zoals zo vaak – assertiever in zijn reactie: “SHOOT DOWN THE BALLOON!”, postte hij op het sociale netwerk Truth Social.