Demir concludeert uit de studie van grondwetspecialisten Stefan Sottiaux en Arvid Rochtus dat een defederalisering van justitie mogelijk is. Sottiaux spreekt van een “democratisch tekort” in de deelstaten, omdat die wel over een wetgevende en uitvoerende macht beschikken, maar de handhaving niet onder controle hebben omdat de rechterlijke macht ontbreekt. Tegelijkertijd zijn er wel elementen die beter federaal blijven, stellen de onderzoekers, zoals drugshandel of terrorisme.

LEES OOK. Krijgen we Vlaamse strafwet, rechtbanken en gevangenissen? Demir wil justitie overhevelen naar de deelstaten

Groen-Kamerlid Stefaan Van Hecke zegt dat het rapport “terecht wijst op de problemen waar justitie mee kampt”. “We mogen inderdaad een betere dienstverlening en snellere procedures verwachten. Justitie is decennialang ondergefinancierd. Gebouwen en gevangenissen zijn verouderd, en er is een grote achterstand in de digitalisering”, stipt hij aan.

“Recept voor nog meer vertragingen”

Een splitsing lost die problemen echter niet op, zegt Van Hecke. “Integendeel. Drie justitiesystemen in één klein land betekent drie verschillende strafwetboeken, drie strafprocedures, drie burgerlijk wetboeken… Dit is hét recept voor nog meer vertragingen, meer personeel en een hogere kostprijs.” Volgens de Groen-politicus wordt de splitsing van justitie “een kluwen, een administratief, juridisch monster voor drie gebieden”.

Van Hecke vreest onder meer voor de negatieve gevolgen voor “gewone Belgen” en ondernemingen. “Indien we verschillende regels gaan hanteren voor erfenissen, huwelijken, echtscheidingen en aansprakelijkheid, dan wordt je rechten kennen en je rechten halen binnen België alleen maar complexer voor gewone burgers. Voor onze ondernemingen, die constant over de gewestelijke grenzen heen opereren, is een gesplitste justitie met verschillende systemen voor handels- en ondernemingsrecht een nachtmerrie.”