In de Paleisstraat, die na de aanleg van de Leien in 1866 ontstond, vonden tal van publieke instellingen een plek. Het bekendst is de inmiddels beschermde brandweerkazerne, maar ook het politiekantoor van de Achtste Wijk werd er gebouwd. Tussen die twee in realiseerde de stad Antwerpen in 1964 een wijkcentrum met een ontspanningslokaal, een badhuis en hoger gelegen appartementen.

Het badhuis had in de 21ste eeuw zijn functie verloren en de stad Antwerpen zocht naar een nieuwe bestemming voor het uitgeleefde gebouw. In plaats van het op de commerciële markt aan te bieden, zoals gebeurde met het belendende politiekantoor en de brandweerkazerne, gaf de patrimoniumdienst van de stad Antwerpen het in erfpacht aan het Katholiek Orthopedagogisch Centrum Antwerpen. KOCA verstrekt onderwijs en zorg aan jongeren met hoor- en spraakbeperking, autisme en gedragsproblemen.

Scholen en zorg

Historisch is KOCA stevig verankerd in de buurt van Den Bell. In de gewezen koffiebranderij Rombouts in de Rudolfstraat, de Jonghelinckstraat en hoofdcentrum Van Schoonbekestraat beheert het lagere en middelbare scholen, zorgcentra en opvang. De voorbije jaren voerde KOCA een intensief renovatieprogramma door.

“We zaten met een verouderd patrimonium en hebben dat grondig vernieuwd”, licht directeur infrastructuur Koen Linders toe. “In 2015 hebben we een masterplan voor onze diensten en noden laten opmaken. Daaruit bleek de noodzaak voor een apart tehuis om personen met een beperking of stoornis verder te begeleiden naar autonomie. We zochten naar een plek in de buurt, maar in een gegeerde wijk als het Zuid was dat niet makkelijk. Gelukkig stelde AG Vespa zich open voor onze bekommernis. Het werd een hartelijke samenwerking.”

Gesloopt

Inmiddels is het oude badhuis van alle asbest ontdaan en gesloopt. Voor de buurt, die met wijkvergaderingen op de hoogte werd gehouden, is de zwaarste overlast voorbij. Het perceel is bouwrijp en de volgende maanden zal in snel tempo de ruwbouw verrijzen. Die volgt nauwgezet de contouren van het gesloopte gebouw. Het nieuwe gebouw bootst zelfs de typisch betonnen gevelelementen van de jaren zestig na. Dat gebeurde op voorstel van Osar Architecten uit de Mechelsesteenweg, dat het masterplan opstelde en ook voor het centrum in de Paleisstraat tekende.

Koen Linders: “Osar Architecten heeft onderzocht om de structuur te behouden, maar omdat nieuwbouw sneller, efficiënter en ook goedkoper was, hebben we voor afbraak gekozen. Wel trekken we een gelijkaardige gevel op, maar dan met wat aangename accenten en toegankelijker. Het hele gebouw moest ook multifunctioneel naar de toekomst toe zijn. Na onze erfpacht moet het gebouw soepel genoeg zijn voor nieuwe bestemmingen.”

Tuin

Als alles volgens plan verloopt, zal het nieuwe gebouw bij het begin van het schooljaar 2024-2025 klaar zijn. Niet dat er lessen gegeven worden, maar veel mensen die bij KOCA onderwijs en zorg genieten, zullen van het gebouw gebruikmaken. Beneden komt er een vrije ruimte voor dagbesteding en ontspanning, mogelijk met wat horeca. Iedereen kan ook genieten van een ruime tuin.

Op de eerste, tweede en derde verdiepingen liggen telkens tien kamers met gezamenlijke leefruimte en een plek voor een begeleider. Op de vierde verdieping zijn er negen studio’s voorzien, op de teruggetrokken dakverdieping zes volledig uitgeruste appartementen. Bedoeling is dat bewoners binnen het tehuis kunnen doorgroeien naar steeds grotere zelfstandigheid om uiteindelijk de stap te zetten naar een eigen woonst elders.

www.koca.be