Het voornemen om dit boek te maken dateert al van enkele jaren geleden. De geschiedenis van Zoersel hangt immers nauw samen met de cisterciënzers. De Sint-Bernardusabdij van Hemiksem, een cisterciënzerabdij gesticht in 1243 en opgeheven tijdens de Franse Revolutie, bezat vroeger de heerlijke rechten in onder meer Westmalle en Zoersel. Aanvankelijk was die Sint-Bernardusabdij in 1236 zelf in Vremde gesticht.

Het onderwerp over de invloed van de monniken op Zoersel kwam al in vele boeken en scripties aan bod: het Notitieboek van Plantagiën van Zoersel (1725 tot 1775 ), een kaartboek van de Sint-Bernardsabdij Hemiksem 1666-1671, het boek Oude bossen van de Antwerpse Kempen (2013) en het onderzoeksproject Zoerselbos Zoersel 1983-1984: inventarisatieresultaten en richtlijnen voor het beheer (gemeente Zoersel en de Koning Boudewijn stichting).

“In dit kunstboek De Cisterciënzers en Zoersel wordt een samenvattend overzicht gegeven van deze boeken”, legt initiatiefnemer Ivo Van Vaerenbergh uit. Zijn kasteel Zoerselhof zou er zonder de cisterciënzers niet hebben gestaan. Het werd opgetrokken in 1787 door Bonifacius De Wolf, provisor van de Sint-Bernardusabdij van Hemiksem.

Kerk en Molenhuis

De gegevens van het Land- en Plantagiënboek uit de 17de en 18de eeuw worden naar meer begrijpelijk Nederlands “vertaald” en voor de eerste maal verwerkt in een afzonderlijke beschrijving van de verschillende gronden, heiden en bossen van het hele cisterciënzerdomein in Zoersel. Ook is er een grote bijdrage over de villa Westmalle-Zoersel, het ontstaan van de abdij van Westmalle en over de gebouwen, door de cisterciënzers eeuwen geleden opgericht, zoals de kerk en pastorij van Zoersel en het Molenhuis.

Leo Cautereels

Zonder Leo Cautereels, onlangs tachtig jaar geworden en uitgeroepen tot ereburger van de gemeente Zoersel, zou er van dit nieuw kunstboek geen sprake zijn. Leo is op zich al een wandelende encyclopedie van Zoersel en schreef een groot deel. Naast Leo zijn de auteurs Linda Lambreghts (natuurgids in het Zoerselbos), voorzitter Jan Denissen en Leo Hermans (Heemkundige Kring Zoersel) en Ivo Van Vaerenbergh.

Zonder de cisterciënzers van Hemiksem zou er nu geen sprake zijn van de Trappistenabdij van Westmalle. Ook dit aspect komt aan bod. ”We zijn twee keer naar het archief van de Trappisten in Westmalle geweest waar we boeken mochten inkijken en fotograferen”, vertelt Van Vaerenbergh. “We overleggen nu nog met de uitgever om bepaalde kaarten misschien over twee pagina’s te geven. Naast de brouwerij komen anekdotes en sagen van Zoersel aan bod, bewaard dankzij Louis Peeters.”

Dank zij de financiële bijdrage van de Abdij van Westmalle en de subsidie van de gemeente Zoersel wordt dit kunstboek met ruim 300 bladzijden en 250 foto’s en afbeeldingen aangeboden aan de voorintekenprijs van 35 euro. Dit kan gestort worden op rekening BE38 0689 4689 9172, naam ‘Cisterciënzers en Zoersel’, met de vermelding van ‘naam, mailadres en/of telefoon’. Het boek zal normaal voor 28 februari uitgegeven worden. Na 28 februari geldt een prijs van 40 euro. Het is niet in de boekhandel te verkrijgen en kan na betaling afgehaald worden in het Heemhuisje van de Heemkundige Kring en in het Bezoekerscentrum van de Vrienden van het Zoerselbos. De kopers zullen via mail of telefonisch verwittigd worden.

Intussen kan u nog steeds een stenen stuk van die geschiedenis van Zoersel kopen, want kasteel Zoerselhof staat nog altijd te koop. “Klopt, er is geen haast bij”, zegt Ivo. “Voor twee personen is het wel een groot gebouw. Er is wel interesse, maar we moeten de juiste persoon vinden.”

Gelukkig zorgde Van Vaerenbergh, lid van de reflectiegroep energie van de Koninklijke Academie van België, ervoor dat dit het meest energiezuinige kasteel van het land is, met een EPC van 201. Handig in de winter.