Rebecca Teeters, de Amerikaanse vicepresident van de chemiemultinational 3M, is naar België gevlogen om er donderdag de ruim vierhonderd werknemers in Zwijndrecht toe te spreken. 3M kondigde in december al aan dat het de productie van PFAS-stoffen wil afbouwen, om er tegen eind 2025 helemaal mee te stoppen. Volgens wetenschappelijke studies kunnen PFAS-stoffen hormoonverstorend werken en kankerverwekkend zijn. In februari van dit jaar wil Teeters duidelijkheid geven over wat de stopzetting van die productie betekent voor de werkgelegenheid in Zwijndrecht.

Maar donderdag kwam ze al naar Zwijndrecht om de vragen van het personeel te beantwoorden. “Het personeel heeft te horen gekregen dat 3M vasthoudt aan de uitfasering van PFAS, omdat het anders te veel rechtszaken riskeert”, zegt Levi Sollie, secretaris van de socialistische vakbond ABVV. “Het is nu de vraag of klanten zoals Apple en Samsung daardoor plots veel meer van die PFAS-houdende producten van 3M willen kopen om een voorraad in te slaan, of dat ze bijvoorbeeld al vanaf volgend jaar minder gaan bestellen. Het is nog wachten op die informatie.”

Fabriek gaat niet dicht

“Rebecca Teeters heeft wel duidelijk gemaakt dat er voorlopig geen vervangproduct voor de PFAS-houdende producten klaarstaat”, zegt Levi Sollie. “Er wordt wel onderzoek gedaan naar nieuwe producten, maar het is niet zeker of die in productie kunnen worden gebracht. En als dat wel zou gebeuren, is het ook niet zeker dat het in Zwijndrecht is. Teeters gaf wel aan dat de fabriek in Zwijndrecht niet zal worden gesloten. Maar het is niet duidelijk wat dat precies betekent. Het is de laatste tijd in de Antwerpse regio wel eens voorgevallen dat een fabriek officieel niet wordt gesloten, maar dat er alleen enkele mensen overblijven om bijvoorbeeld voor de waterzuivering te zorgen. Dat zou bij 3M ook kunnen gebeuren. In elk geval houdt meer dan 60% van de productie in Zwijndrecht verband met PFAS. Het valt dus te verwachten dat de uitfasering van PFAS verregaande gevolgen voor de werkgelegenheid zal hebben.”

Dit jaar geen ontslagen

Ruben De Backer, vakbondssecretaris van de christelijke vakbond ACV, sluit zich daarbij aan. “We vrezen dat 60 à 70% van het personeel in Zwijndrecht in de komende jaren zijn job zal verliezen”, zegt hij. “Rebecca Teeters heeft ons wel beloofd dat er dit jaar geen ontslagen door de uitfasering van PFAS zullen vallen.”

Opvallend: 3M heeft vorig jaar in Zwijndrecht nog meer dan zestig extra mensen aangeworven. Er is een nieuwe fabriek op de 3M-site gebouwd om water te zuiveren en om te voorkomen dat er door de productie PFAS in de natuur zou belanden. De aanwervingen gebeurden voordat 3M heeft beslist om de PFAS-productie geleidelijk aan stop te zetten. Maar veel van die nieuwe werknemers dreigen relatief kort na hun aanwerving dus al hun job te verliezen.

“We willen nu vooral in februari een concreet plan horen”, zegt Ruben De Backer. “We willen dat de afwikkeling van dit dossier op een sociaal aanvaardbare manier gebeurt.”