Antonius leefde tijdens de tweede helft van de derde en de eerste helft van de vierde eeuw in Egypte, waar hij zich na de dood van zijn ouders terugtrok in de Oostelijke Woestijn. Andere christenen voegden zich bij hem en vormden zo een van de eerste gemeenschappen van monniken. Vandaar staat hij daarom ook bekend als Antonius-Abt, de vader van het kloosterleven.

Zijn bijnaam ‘Antonius met het varken’ ontstond honderden jaren na zijn overlijden. De Antonieten, de leden van de naar hem genoemde verpleegorde, mochten hun varkens vrij laten rondlopen als vergoeding voor hun ziekenzorg. Op 17 januari, de naamdag van Antonius, werden de varkens geslacht en het vlees verdeeld onder de armen.

Toontje met zijn varken

“De eerste zondag na 17 januari viert de Oud-Turnhoutse parochie Oosthoven naar jaarlijkse traditie haar patroonheilige Sint-Antonius-Abt”, vertelt Bea Geudens, coördinator Toerisme en Erfgoed. “Die Sint-Antoniusviering groeide de laatste jaren uit tot een groot dorpsfeest met meer dan duizendvijfhonderd bezoekers. Het hoogtepunt is de dierenzegening en de verkoop van varkenskoppen. Die traditie dateert al van de zestiende eeuw.”

In 2022 was het vijfhonderd jaar geleden dat voor het eerst melding werd gemaakt van de verering van Sint-Antonius in Oosthoven. Vanwege de coronapandemie werden de geplande feestelijkheden uitgesteld naar dit jaar. Van zaterdag 14 tot en met zondag 22 januari wordt het jubileum een hele week uitgebreid gevierd in en om de kerk met allerlei activiteiten. Zo is in de Sint-Antonius Abt Parochiekerk in Oosthoven de tentoonstelling ‘Toontje met zijn varken. 500 jaar devotie Sint-Antonius Oosthoven’ te bezoeken, alle dagen van 10u tot 17u behalve tijdens misvieringen en uitvaartdiensten. De expo blijft staan tot en met zondag 29 januari.

Nacht van de scheve paters

Op zaterdagnamiddag 14 januari wordt er geknutseld rond het thema ‘pater en varken’, op zondag 15 januari wordt de nieuwjaarsdrink in de feesttent op de parking tegenover de kerk gevolgd door een concert van de Harmonie Sint-Antonius Oosthoven. Op donderdag 19 januari geeft slagerij Ceusters een workshop ‘wat kan je allemaal maken van het varken’ waarvoor ingeschreven moet worden. Op vrijdagavond 20 januari trekken kinderen, ouders en leerkrachten van basisschool Reuzepas al zingend door Oosthoven. Daarna is er een grote varkensquiz met als hoofdprijs een half versneden varken. Op zaterdagavond 21 januari wordt tijdens ‘De nacht van de scheve paters’ gedanst in de feesttent.

“Maar het hoogtepunt is de natuurlijk de zegening van dieren en tractoren op zondag 22 januari”, vindt Bea Geudens. “De eucharistieviering van 10.30u wordt opgeluisterd door de Koninklijke Harmonie Sint-Antonius en het zangkoor Sint-Antonius. De stoet met dieren en tractoren passeert vanaf 11.30u. Nadien worden de geofferde gaven per opbod verkocht aan de ingang van de kerk. Ondertussen is er feest in de tent, met muziek van dj Baobab, een kinderdisco en een optreden van De Knappe Koppen. Om 14u bieden de Oosthovense middenstanders een nieuwjaarsdrink aan.”

www.oud-turnhout.be/sint-antonius