Paardensport Vlaanderen vzw kwam een video opnemen in Vorselaar, want de prestatie van François ‘Swa’ Van Uytsel kan niet overschat worden. Eind 2021 – toen Jumping Mechelen niet kon doorgaan wegens de coronamaatregelen – won de ruiter ook al eens de finale van de Epplejeck Horse & Rider superstores Cup in het Azelhof in Lier. Als Swa erbij is, weten de concurrenten dat er een potentiële winnaar aantreedt. Donderdag won hij niet alleen met Falouche, maar behaalde hij ook nog de zevende plaats met de zoon van Falouche - Kingston - in dezelfde finale. “Op paardrijden staat geen leeftijd”, schreef Paardensport Vlaanderen, die François uiteraard als een prima, inspirerend uithangbord ziet. De man voetbalde ook tot op zestigjarige leeftijd. “Maar sjotten tot mijn 76ste zou niet lukken, paardrijden wel”, lacht hij.

Dat hij zijn triomf behaalde na een medisch moeilijk jaar, doet dubbel deugd. François zit amper drie maanden opnieuw in het zadel, na heel wat fysieke miserie. Hij rijdt altijd zonder zweep en zonder sporen en streeft vooral naar een goede verstandhouding met zijn paard om zijn resultaten te behalen. “Ik ben geen voorstander van bestraffing. Als je een balk krijgt, moet je het probleem bij jezelf zoeken, niet bij je paard. Dat dier gaat toch nooit kunnen uitleggen wat er is misgelopen.”

Bijna 77

Dat iemand op zijn 76ste nog een springwedstrijd wint op Jumping Mechelen, is écht straf. Binnen anderhalve maand wordt Swa zelfs al 77 jaar. Hij begon op zijn 22ste met paardrijden. “Eigenlijk een heel triestig verhaal, via mijn schoonbroer. Zijn dochter was verongelukt met haar paard. Hij vroeg of ik interesse had om dat paard te gaan rijden. Ik ben toen wat lessen gaan volgen in de manege. Falouche is nog altijd een nakomeling van dat paard. We zijn uit diezelfde bloedlijn blijven verder fokken. Brave paarden, maar wel met veel karakter en temperament, die altijd voorwaarts willen.”

“Vroeger reed ik in de LRV, maar op een gegeven moment ben ik bij de VOR en TRENS wedstrijden beginnen rijden. Tot 2000 sprong ik ook geregeld prijzen, maar het is pas nu op latere leeftijd dat ik echt zo’n goeie paarden heb. Falouche was nochtans geen gemakkelijke in het begin. Ze is nu 17 jaar, maar toen ze jonger was, kwam Leen, een meisje, ermee rijden. Ze sprong er met gemak 1 meter 30 mee, maar op een gegeven moment was met dat paard geen huis meer te houden. Toen is ze bij enkele andere ruiters beland. Op een concours zag mijn vrouw hoe ze een afstraffing kreeg. ‘Als het zo moet, dan liever niet’, zei mijn vrouw. Falouche is dan terug naar huis gekomen en ik ben rustig met haar gaan wandelen. Nu is ze weer oké. Leen rijdt ook weer met haar. Wij gaan vaak samen op wedstrijd. Leen springt dan altijd wat hoger dan ik. Trainen doen wij zelden of nooit. Ik durf dat bijna niet te zeggen. Mijn paarden – ik heb buiten Falouche nog haar zoon – staan heel de dag buiten. Soms ga ik eens wandelen. Maar eigenlijk zadel ik ze alleen op om wedstrijden te rijden. Ze doen dat heel graag, want ze springen bijna op de aanhangwagen.”

Hartinfarct

Dat Swa Van Uytsel nu won in Mechelen, terwijl hij eigenlijk amper drie maanden weer in het zadel zit, maakt het nóg specialer. Een viertal maanden geleden kreeg hij een hartaanval te paard, net voor hij de ring moest inrijden. “Het gebeurde op wedstrijd. Ik voelde niet echt iets aan mijn hart, meer aan mijn maag. Ik had al meerdere weken last.”

Leen pikt in. “Swa zag lijkbleek. Normaal is hij altijd heel vinnig bij het inrijden, nu had hij amper een sprong genomen. Er klopte iets niet.” Swa knikt. “Eigenlijk had ik die wedstrijd nog willen rijden, maar mensen overtuigden me om af te stappen. In het ziekenhuis bleek ik een hartinfarct te hebben doorgemaakt. Er volgden stents en overbruggingen, maar ik bleef afvallen. De masseur die achter ons woont, zei dat het niet normaal was en adviseerde me om opnieuw naar het ziekenhuis te gaan. Bleek dat ik nog water op mijn longen had, een ziekenhuisbacterie én een coronabesmetting. Twee weken lag ik in het ziekenhuis, maar ik smeekte echt om naar huis te mogen. Ik kon geen bezoek ontvangen en miste de paarden.”

Comeback

Bij zijn eerste wedstrijd na zijn wederoptreden, pakte Swa direct de eerste prijs. Ook daarna bleef hij winnen, met de grote bekroning op Jumping Mechelen donderdag als gevolg. “Ik heb er altijd van gedroomd om eens te kunnen winnen op Jumping Mechelen. Voor die proef begin je met tweehonderd paarden, waarvan de zestig eersten via kwalificatiewedstrijden naar Mechelen mogen. Tijdens de barrage heb ik een paar keer heel kort kunnen draaien. Falouche deed het denkwerk. Mijn paarden zijn echt slim. Zelfs als ik ze eens verkeerd voor de hindernis breng, passen zij hun passen aan. Ik zou in december 2023 heel graag weer meedoen in Mechelen. Falouche verwacht in augustus een veulen. We moeten nog effe afwachten of ze tegen dan weer klaar is.”

Of hij dat veulen nog zelf zadelmak gaat maken? “Waarom niet, met de hulp van Leen?”

Opstappen doet de zeventiger met een trapje, maar dat is dan ook het enige. “Leen stapt ook met een trapje op, voor het paard is dat veel minder belastend. Als ik twee paarden gereden heb, voel ik ’s avonds als ik mijn benen overeen leg wel een kramp. Maar dat is het enige dat me aan mijn leeftijd herinnert. Zolang ik blijf winnen, en het niet sukkelachtig oogt, blijf ik wedstrijden rijden.”