Het is nu van belang om “escalatie en verdere verspreiding” van het conflict in Oekraïne te vermijden en om vredesgesprekken te bevorderen, zei de Chinese president. Charles Michel van zijn kant benadrukte dat de EU op China rekent om Rusland via de VN-Veiligheidsraad - waar zowel Peking als Moskou een permanente zetel heeft - op te roepen het VN-mensenrechtenverdrag te respecteren en om bij te dragen aan de inspanningen om de Russische bezetting van Oekraïne te stoppen, stelde zijn woordvoerder in een korte debriefing. Beide leiders drukten ook hun bezorgdheid om de nucleaire dreiging uit.

De twee leiders hadden het donderdag niet alleen over Oekraïne. Ook de veiligheidssituatie in Oost-Azië, en meer bepaald Taiwan, kwam aan bod. Michel herhaalde dat de EU achter het Eén-Chinabeleid staat, dat inhoudt dat Taiwan, net als bijvoorbeeld Hongkong, nooit als een onafhankelijk land kan worden beschouwd.

Mensenrechten

Tegelijkertijd had de Europese Raadsvoorzitter het ook over de mensenrechten en fundamentele vrijheden, waarvan hij benadrukte dat ze “universeel” zijn. De EU drukte bijvoorbeeld al meermaals haar bezorgdheid uit over de onderdrukking van de Oeigoerse minderheid in de Chinese autonome regio Xinjiang. Op een persconferentie die hij donderdagmiddag gaf, enkele uren na zijn ontmoeting met Xi, gaf Michel aan dat de rechten van minderheden inderdaad ter sprake waren gekomen. “Dat is geen kwestie van inmenging in interne aangelegenheden, maar het hoog houden van principes die decennia geleden binnen het kader van de Verenigde Naties overeengekomen zijn - en die ook van toepassing zijn op Hongkong. Het is essentieel dat we blijven praten”, aldus Michel.

Brussel en Peking kwamen alvast principieel overeen hun bilaterale ‘mensenrechtendialoog’ opnieuw op starten, zei Michel.

Protest

Ook de recente protesten in China tegen het strenge zerocovidbeleid kwamen volgens de Europese Raadsvoorzitter ter sprake. Hij en Xi hadden het over de “mate waarin samenlevingen maatregelen tegen het virus aanvaarden en de reactie daarop van de autoriteiten”. “Voor de Europese Unie is het recht op vergadering erg belangrijk”, merkte Michel tot tweemaal toe op.

Het was de eerste keer sinds het coronavirus eind 2019-begin 2020 uitbrak dat leiders van de EU en China elkaar onder vier ogen spraken. Michel merkte op dat hij eind 2016 voor het laatst in China was, toen nog als Belgisch premier. Het gesprek met Xi duurde ongeveer drie uur. “Deze dialoog is een belangrijk signaal”, zei hij.

Terwijl Michel op de Europese vertegenwoordiging in Peking de pers toesprak, kreeg de Europese Commissie in Brussel de vraag waarom voorzitter Ursula von der Leyen hem niet naar China vergezelt. “Elke Europese instelling heeft haar specifieke rol en mandaat”, antwoordde een woordvoerster. “Soms ontmoeten we hoogwaardigheidsbekleders of leiders samen, soms zien we hen elk apart. Dat hangt van veel zaken af, te beginnen met wat op de agenda staat.” De Europese instellingen vullen elkaar aan, maar de Commissie en de Europese Raad zijn niet noodzakelijk altijd allebei belanghebbende partij bij een specifiek gesprek, luidde het. “Maar voor zover ik weet, was er geen overleg om deze reis voor te bereiden.”