Walter Clement uit Brecht beet zich vast in eerherstel voor de enige in Antwerpen verbrande heks Clara Goessen. ©  kma

Vasthoudende gids blij: enige in Antwerpen verbrande ‘heks’ Clara Goessen op reservelijst voor straatnaam of plein

Antwerpen, Brecht -

De timing zal wel toeval zijn, maar twee weken voor Halloween kreeg Walter Clement uit Brecht van de stad Antwerpen het bericht dat de enige in Antwerpen verbrande heks Clara Goessen op de reservelijst voor straatnamen komt. Een erkenning waar Walter twee jaar voor vocht, en waar hij nu heel blij om is.

Kristin Matthyssen

Stadsgids Walter Clement (65) uit Brecht ijverde aanvankelijk voor een heksensteen op de Grote Markt, wat de stad Lier eerder had gedaan voor haar vermeende heksen Anneken Faes Brosis, Anna Cops en Cathelyne Van den Bulcke.

De enige in Antwerpen ter dood veroordeelde heks die op de brandstapel werd gezet, was Clara Goessen. De terechtstelling op de Grote Markt vond plaats op 22 augustus 1603. Toen het voorstel van een heksensteen verworpen werd door de stad Antwerpen, diende Walter in navolging van de oproep “meer vrouw op straat” een goed gestoffeerd dossier in bij de straatnamencommissie van de stad Antwerpen. Tot zijn grote teleurstelling kreeg hij te horen dat Clara’s naam niet weerhouden werd, omdat haar band met Antwerpen te vaag en te weinig historisch onderbouwd was.

Een heksenverbranding. Van de verbranding van Clara op de Grote Markt in Antwerpen zijn geen tekeningen of schilderijen bekend. ©  rr

Walter legde zich hier niet bij neer en bleef elke laatste week van de maand een bericht sturen naar de straatnamencommissie en burgemeester Bart De Wever (N-VA). De aanhouder wint, want tot zijn grote vreugde kreeg hij nu een bedanking namens de burgemeester voor het uitvoerig opzoekwerk dat Clement verrichtte en aan de stad bezorgde. Na lang onderzoek heeft het college beslist de naam van Clara Goessen nu toch in de reservelijst op te nemen.

“De figuur van Clara Goessen herinnert aan een tijd waarin respect voor andersdenkende of minderheidsgroepen in onze stadsgemeenschap allesbehalve vanzelfsprekend was, en waarin gewelddadig radicalisme levens kostte”, staat er te lezen. “Om deze herinnering levendig te houden en het belang van onze vrijheid en democratische waarden te benadrukken, acht het college het passend om haar naam toe te voegen aan de reservelijst. (...) Wanneer een locatie een naam dient te krijgen, is dit de eerste bron.”

Clara Goessen werd gefolterd in Het Steen. ©  rr

Ledighe vrouwe

Walter Clement is heel blij. “Gezien de meeste nieuwe straten en pleinen op het Nieuw Zuid bijkomen, zal ze misschien daar een straat krijgen. Of Clara daar ooit geweest is weten wij niet. In haar tijd stond op het Zuid nog de citadel die gebouwd werd in opdracht van de Hertog van Alva. Clara verdiende haar kost als sekswerkster, of zoals men toen zei, ze was een ‘ledighe vrouwe’. Misschien is zij nooit in de citadel geweest, maar zijn er wel mensen van de citadel bij haar gekomen”, zegt Walter met een knipoog naar haar beroepsactiviteiten.

Heksenverbrandingen waren in de zestiende en zeventiende eeuw nog een kijkspektakel. ©  BELGAIMAGE

Clara Goessen, die als vreemdeling of vluchteling in Antwerpen was beland, legde bekentenissen af over hekserij na zware martelingen, die plaatsvonden in de kelder van Het Steen, in het bijzijn van de Antwerpse schout, de beul en twee wethouders. Ze kreeg een ijzeren halsring met een binnenring van pinnen die aan de vier hoeken van de folterkamer met koorden werden vastgemaakt. Bij de minste beweging drongen de pinnen in haar hals.

Voorafgaand aan deze martelingen werd zij volledig ontkleed en kaalgeschoren, om haar te onderzoeken op zogenaamde duivelstekens. Na al deze onterende handelingen legde Clara bekentenissen af dat ze seks zou hebben gehad met de duivel, waar ze op een stok naartoe was gevlogen.

Ook Jeanne d’Arc belandde in 1431 op haar 19de als heks op de brandstapel omdat ze mannenkleding droeg.  ©   rr

©  IMAGEGLOBE

©  Hollandse Hoogte / Floris Leeuwenberg

De heksensteen in Lier. ©  Joren De Weerdt

Heksensteen Lier. ©  Filip Spoelders

Aangeboden door onze partners

Hoofdpunten

Aangeboden door onze partners