Vannieuwkerke is in het wielerseizoen een van de publiekstrekkers van de openbare omroep met zijn wielerprogramma Vive le vélo. Het schermgezicht kreeg de voorbije maanden echter veel kritiek wegens de merchandising die onder de merknaam van het programma gebeurt. Het bedrijf Vive la vie, eigendom van de partner van Vannieuwkerke, verdient geld met de verkoop van kledij, reizen en andere producten onder het merk Vive le vélo.

Het cumuleren van journalistiek en commerciële nevenactiviteiten is niet toegestaan voor erkende beroepsjournalisten. Ook een beroeps-ethische code die onderschreven wordt door de Vlaamse media, inclusief de VRT, laat dat niet toe. De vraag was evenwel of dat cumulverbod van toepassing is op Vannieuwkerke. De VRT hield altijd vol dat Vannieuwkerke een presentator en entertainer is, en geen journalistieke activiteit uitoefent. Hij heeft ook niet het statuut van erkend beroepsjournalist.

De Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) was het daar niet mee eens en legde de kwestie voor aan de Raad voor de Journalistiek (RvdJ), een instantie voor zelfregulering waarin zowel journalisten als vertegenwoordigers van mediabedrijven en de bredere samenleving zitting hebben. De Raad oordeelde in een vrijdag gepubliceerd advies dat “Vive le vél” wel degelijk een journalistiek programma is” en dat “Vannieuwkerke in het programma handelt als een journalist”.

“Dat houdt in dat de beroepsethische code van toepassing is op het programma en op de journalist/presentator. Zijn beroepsstatuut doet niet ter zake”, klinkt het. “De VRT wordt teruggefloten. Het is nu aan haar om intern de oefening te maken hoe ze daarmee omgaat”, zegt VVJ-secretaris Pol Deltour.

Onafhankelijkheid

Over de vraag of de journalistieke onafhankelijkheid van Vannieuwkerke in het gedrang komt door de commerciële activiteit van Vive la vie doet de RvdJ geen uitspraak. Daarvoor is een tegensprekelijke procedure nodig, waarbij ook Vannieuwkerke en de VRT gehoord moeten worden. De VVJ zou die procedure kunnen afdwingen door bij de Raad een klacht in te dienen, maar heeft daar nog niets over beslist.

De VVJ-secretaris zegt zich niet te kunnen voorstellen dat de VRT het advies naast zich neerlegt. “Dit is op zijn minst moreel bindend voor de VRT, die een van de leden is van de Raad voor de Journalistiek.” De openbare omroep blijft echter bij haar standpunt: “Wat ons betreft, is Karl een presentator van een entertainmentprogramma met een hoge actuawaarde, die onafhankelijk vragen kan stellen en zijn gasten kan kiezen”, luidt de reactie.