“We betreuren dat het gebrek aan doortastend optreden van de Europese Unie heeft bijgedragen aan de afbraak van de democratie, de rechtsstaat en fundamentele rechten in Hongarije, wat van het land een hybride regime van electorale autocratie heeft gemaakt”, zegt het groene Franse Europarlementslid en auteur van het rapport Gwendoline Delbos-Corfield.

Vijf van de zeven politieke fracties (de christendemocratische EVP, de sociaaldemocratische S&D, het liberale Renew, de groenen en uiterst links) schaarden zich achter deze definitie van experten die geconsulteerd werden door de parlementscommissie burgerlijke vrijheden. Het rapport werd donderdag gesteund door 433 leden (123 stemmen tegen, 28 onthoudingen), onder wie ook de parlementsleden van N-VA, lid van de conservatieve ECR-fractie. 

“Het is dus duidelijk dat één van de 27 lidstaten geen echte democratie meer is”, vatte Delbos-Corfield de conclusie van het rapport samen. Volgens haar moet de Raad, de EU-instelling waarin de lidstaten zetelen, zich daarom bezinnen over de legitimiteit en rechtszekerheid van zijn eigen beslissingen. “Wat in dit orgaan gestemd wordt, zou gestemd moeten worden door 27 leden die volstrekt democratisch zijn”, stipte ze aan.  

Artikel 7-procedure

Hongarije wordt sinds 2010 geleid door de nationalistische premier Orban, die naar eigen zeggen een “illiberale democratie” nastreeft. De bekommernissen van de parlementsleden zijn velerlei: van het functioneren van het verkiezingssysteem en de onafhankelijkheid van rechters over belangenvermenging en corruptie tot de vrijheid van meningsuiting, mediapluralisme, de academische vrijheid, LGBTQI-rechten en de rechten van minderheden en asielzoekers. 

Het Europees Parlement lag vier jaar geleden aan de basis van de lancering van de zogenaamde artikel 7-procedure. Die kan in theorie leiden tot de opschorting van het Hongaarse stemrecht in de ministerraden, maar de procedure zit muurvast vanwege onenigheid onder de lidstaten. Uit vrees voor corruptie en onregelmatigheden blokkeert de Commissie intussen wel de Europese coronaherstelfondsen voor Boedapest en lanceerde ze een nieuw conditionaliteitsmechanisme, dat de uitbetaling van Europese subsidies koppelt aan respect voor de rechtsstaat. 

Volgens het Duitse persbureau dpa staat de Commissie op het punt om zondag nieuwe stappen te zetten in deze procedure en de lidstaten voor te stellen om miljarden euro’s aan subsidies voor Boedapest in te houden. Europarlementslid Hilde Vautmans (Open VLD/Renew) spoort de Commissie alvast tot dadendrang aan. “70 procent van de programma’s in de EU-begroting voor 2021-2027 moeten opgeschort worden zolang huidige schendingen met risico’s voor Europese middelen blijven bestaan. De rechtsstaat en democratie moeten eerst en vooral opnieuw gewaarborgd zijn.”