LEES OOK. Orkest van vrouwen speelt uit protest op Vrouwendag: “De discriminatie is er nog steeds”

Tijdens de eerste repetitie vorig jaar zat Eline nog ‘in haar kot’ met een coronabesmetting, iets wat ze als organisatrice heel moeilijk vond. “Ik woon tweehonderd meter van de Academie van Merksem, waar we repeteren. Wanneer ik muzikanten voorbij zie strompelen, denk ik: dat wil ik ook”, vertelde ze toen met een lach en een snotter via Facetime. En hoewel het virus de oorspronkelijke planning volledig in de war stuurde, bundelen de vrouwelijke muzikanten eind september eindelijk opnieuw de krachten.

Eline, die al heel haar leven bekend staat als “het kleine meisje met de contrabas”, speelt zelf mee tijdens Antwerp Women in Concert. Dit keer niet met een groep van 91 vrouwen, maar in de vorm van een kamerorkest. “We hebben gekozen voor een bezetting van 22 muzikanten. Vijftien strijkers en vijf blazers, waaronder een altsaxofoon. Dat instrument is een vreemde eend in de bijt, maar de vier componisten zagen het als een uitdaging. Onze dirigente Pascale Van Os sluit het lijstje af als 22ste muzikante.”

Antwerpen staat centraal

Ook de officiële opstart van het vrouwenorkest liep volledig anders door de coronacrisis. “Onze grote première in de Elisabethzaal vond vier dagen voor de eerste lockdown plaats. Het was een groot succes. Ik wandelde dan ook met veel ambitieuze ideeën buiten. Vier dagen later mocht ik die onmiddellijk in de vuilnisbak gooien. Dat was moeilijk. Je bent een nieuw figuur in de muziekwereld en moet je eigen stempel erop zien te drukken. De pandemie heeft dat serieus verhinderd.”

Maar Eline heeft er op organisatorisch vlak ook veel van opgestoken. “Er zijn niet veel muziekstukken te vinden voor de bezetting waarmee we aan de slag gaan. Ik ben op zoek gegaan naar vrouwelijke componisten die voor ons wilden schrijven en kwam uit bij Marlies Hollevoet, Vigdis Elst, Lara Denies en Ellen Jacobs.”

Het thema voor het concert kwam haast vanzelf. “De muzikanten en componisten hebben allemaal een band met Antwerpen. Ze zijn hier geboren, werken of studeren hier. Iedereen was dan ook enthousiast om rond onze stad te werken”

Werk aan de winkel

Klassieke muziek is niet voor iedereen even toegankelijk en dat beseft het vrouwenorkest maar al te goed. Want hoewel muziek voor zich spreekt, kan wat achtergrondinformatie de stap verkleinen om van een klassiek optreden te kunnen genieten. “Daarom hebben we twee presentatrices aangesteld. Het is belangrijk dat het publiek zo een diepere connectie kan aangaan met de componisten en hun muziek.”

Nu Eline en haar orkest al een tijdje de strijd aangaan met seksisme in de muziekwereld, rest de vraag of het de goede kant uitgaat. “Is het aan het beteren? Ja. Is er nog veel werk aan de winkel? Absoluut. Onlangs hoorde ik nog het verhaal van een Amerikaanse fluitiste die geweigerd werd door het Boston Symphony Orchestra omdat ze een vrouw is. Zoiets is hallucinant”, meent Eline. “Ik merk onder vrouwelijke muzikanten gelukkig vooruitgang, maar bij vrouwelijke componisten is de situatie nog steeds hartverscheurend. Wereldwijd bestaat het repertoire van toporkesten maar voor 8% uit het werk van vrouwelijke componisten.”

“Ik dacht als muziekstudente zelfs heel lang dat vrouwelijke componisten gewoon niet bestonden. Als elk orkest één muziekstuk van een componiste in zijn programma zou steken, zou het percentage de lucht inschieten. Hoeveel parels aan muziekstukken er stof liggen te vergaren, dat is gewoonweg schrijnend. Dat vrouwelijke componisten geen volk zouden trekken, is flauwekul. Wij hebben een concert gegeven waar meer dan duizend man op is afgekomen.”

Ze wil ons eraan herinneren dat het geen vrouwenstrijd is, maar een humanitaire strijd. “Ons orkest is er om te laten zien dat gender niet bepalend is voor talent. Meisjes in het publiek verdienen ook een rolmodel op het podium.”

De vier Antwerpse componisten werken elk rond een ander fenomeen. Met Diffraction experimenteert componiste Ellen Jacobs met het fysisch fenomeen van klankvervorming, wanneer die niet doordringt tot een object.

Marlies Hollevoet ziet energie als rode draad in het vierdelige stuk Assoziationen. Lara Denies schreef voor een bezetting van vijf strijkers, vier blazers en een vibrafoon Beside The Frozen Lake I Stand en Vigdis Elst gaat in I Want to Break Free op haar beurt aan de slag met het verlangen naar bevrijding.

“Er komen heel wat technieken bij deze stukken kijken waar je in de standaard klassieke muziek niet mee te maken krijgt”, meent Eline. “Ik ben blij dat we de componisten kunnen laten shinen. Onze grootste prioriteit is om zo de muziekwereld te veranderen. Met naar ons concert te komen kijken, draag je daar een stukje toe bij.”

Antwerp Women in Concert, 30 september in Schouwburg Noord Merksem. Deuren om 19.45u. Tickets via www.antwerpwomeninconcert.eventgoose.com