Moni (49) en Karo (47) zijn twee dames op leeftijd, gemiddeld worden orang-oetans 60 jaar. Ze kunnen kiezen tussen hun nachtverblijf achter de schermen of hun buitenperk in de serre. “Voorlopig houden ze het rustig achter de schermen”, vertelt Zoo-woordvoerder Amanda Wielemans. “Ze nemen hun tijd om het verblijf en de nieuwe verzorgers te leren kennen. Voorlopig hebben ze nog een vertrouwde verzorger uit Stuttgart dichtbij om de overgang niet te bruusk te maken. Het komt erop aan om nu ook een vertrouwensband te kweken met onze verzorgers.”

Hetzelfde verhaal bij Vilmos (11). Hij komt uit Slowakije en bij heeft een verzorger uit Bratislava bij zich. “Vilmos is een jong mannetje dat geslachtsrijp is en daarom uit de buurt van Bagus wordt gehouden. Bagus (20) is het mannetje dat eind juni samen met vrouwtje Kila (22) en haar zoon Ombak (5) is aangekomen uit Basel.”

Units

Het Orang-oetan Kingdom is opgebouwd uit drie units die elk een ruim binnenverblijf hebben in de serre en een eiland buiten. Het gezinnetje woont samen in één unit van het verblijf. Vilmos en de oudere dames wonen aan de andere kant. Tussen hen in wonen de gibbons. Op termijn zullen de kleine en grote mensapen de ruimte kunnen delen. Vilmos en Bagus worden wel uit elkaar gehouden. De verblijven van de dieren zijn zo gemaakt dat ze elkaar niet kunnen zien, maar wel horen.

“Omdat orang-oetans in kleine groepen leven waarbij er één dominante man is”, weet Amanda Wielemans. “Dat is dan ook degene die duidelijke wangkwabben of wangplaten ontwikkelt. De man met de wangen heeft een enorme roep waarmee hij eventuele concurrenten duidelijk maakt dat hij de baas is. En doordat er een andere dominante man in een groep leeft, zullen de onderdanige heren geen wangen ontwikkelen. Ze verlaten dan doorgaans de groep om op zoek te gaan naar een ander territorium met andere vrouwen.”

De orang-oetans zitten nu in de serre, hun binnenverblijf, maar ze kunnen binnenkort ook op het eiland buiten. “De apen hebben zowel binnen als buiten heel veel ruimte om te klimmen en vooral heel goed de hoogte in te gaan omdat orang-oetans boombewoners zijn en we wilden ze dan ook echt in de hoogte krijgen”, vertelt curator Sarah Lafaut. Op de eilanden zijn takkenstructuren vol touwen gemaakt die tot 14 meter hoog gaan. “We hebben ervoor gezorgd dat ook de binnenverblijven eruitzien als het buitenverblijf. Ze zijn heel natuurlijk, het is volle grond, er is gras en er is beplanting, het kan regenen... Dus zelfs in de winter hebben ze het gevoel dat ze buiten kunnen zitten.”

“Het is de eerste keer dat we in Planckendael orang-oetans huisvesten, dus de gedeelde ervaringen en het advies van collega’s van andere zoos waren meer dan welkom” zegt de curator nog. Orang-oetans zijn super sterk, zeven keer sterker dan wij. Bovendien zijn ze slim en heel geduldig. Die combinatie maakt van hen ware ontsnappingskoningen. “Daar moeten we rekening mee houden. Ze kunnen moeilijke opdrachten uitvoeren, gebruiken materialen en denken uitgebreid na over mogelijke toepassingen. De muur is vier meter hoog, de gracht zeven meter. Alle constructiematerialen hangen stevig vastgelast of zijn dubbel tot driedubbel bevestigd. Ze krijgen geen takken langer dan één meter en ook geen losse touwen.” Maar geen paniek, wordt erbij verteld: orang-oetans zijn de meest vredelievende mensapen. Ze zijn niet agressief en zullen eerder vluchten dan aanvallen.

Kleinklauwotters

In het spiksplinternieuwe verblijf in het Aziatisch continent wonen naast Sumatraanse orang-oetans ook een koppeltje witwanggibbons en een kweekkoppeltje Aziatische kleinklauwotters. Verder zijn er neushoornvogels, beo’s en verscheidene duivensoorten te spotten tussen de vele Aziatische planten en bomen. In de serre staan meer dan honderd verschillende soorten: van wurgvijgen, kokospalmen en bananenbomen over bekerplanten en orchideeën tot caramboles. Voor de bezoekers zijn er speelse uitdagingen op en naast het slingerpad.

De curator is ontzettend blij met deze nieuwe diersoort in Planckendael. “Zo hebben we alle mensapensoorten in de Zoo en Planckendael: gorilla’s, chimpansees, bonobo’s, gibbons en dus de orang-oetans. Wij werken mee aan het Europees kweekprogramma van de Sumatraanse orang-oetans. Het is een soort die zeer bedreigd is in de natuur. Voor ons is het heel belangrijk om de dieren ambassadeurs te laten zijn van hun soortgenoten in de natuur. Zodat we de mensen kunnen tonen welk de bedreigingen zijn van deze diersoorten en op die manier willen we dan hun soortgenoten in het wild een steuntje in de rug geven.”

www.zooplanckendael.be