Vanaf academiejaar 2023-2024 zullen studenten in het hoger onderwijs niet langer kunnen overgaan naar het derde bachelorjaar als ze nog niet geslaagd zijn voor alle vakken uit het eerste jaar. De achterliggende redenering is dat studenten nu soms vakken jarenlang meesleuren, waardoor ze uiteindelijk soms zelfs niet afstuderen. Indien studenten er niet in slagen op het einde van het tweede jaar te slagen voor alle vakken uit het eerste jaar, dan kunnen ze zich niet langer opnieuw inschrijven voor dezelfde richting bij hun instelling. 

Volgens minister van Onderwijs Ben Weyts zullen onderwijsinstellingen kunnen afwijken van de harde knip, bijvoorbeeld bij overmacht of in bijzondere individuele omstandigheden. Deliberaties blijven ook mogelijk. Het zijn de instellingen zelf die daarover kunnen oordelen. 

Veel kritiek

De ‘knip’ botst op kritiek, onder meer bij de Vlaamse Hogenscholenraad (Vlohra) en de Vlaamse Vereniging van Studenten (VVS). De Vlohra vindt ook dat het studierendement omhoog moet, maar dat mag niet ten koste gaan van een daling in hogeronderwijsdiploma’s. Ook de VVS vreest dat er minder studenten zullen afstuderen. Het zou jaarlijks gaan over 1.100 bachelorstudenten die hun diploma niet zouden halen. “Dat dit gebeurt in een tijd waarin deze profielen net zo hard nodig zijn in tal van knelpuntberoepen zoals leraren en zorgpersoneel, is onverdedigbaar”, zo stond eerder deze week in een open brief van de VVS. 

Ook een aantal oppositiepartijen in het Vlaams Parlement zijn niet te spreken over de maatregel. Zo spreekt PVDA van een “elitaire knip” die geen impact zal hebben op de lengte van het studietraject. Volgens Katia Segers (Vooruit) is er in het onderwijsveld “nul komma nul draagvlak” voor de maatregel en is er geen bewijs dat de maatregel zou werken. “De maatregelen zijn disproportioneel en staan niet in verhouding tot het doel, namelijk de studieëfficientie verhogen”, stelt Segers. Ook Groen wijst de maatregel af. “Het is niet gebaseerd op harde cijfers, het gaat uit van buikgevoel en de doelstelling zal niet gehaald worden”, zegt Danen, die ook vreest dat de maatregel vooral kwetsbare studenten zal treffen. Oppositiepartij Vlaams Belang staat wél achter het principe van de knip. 

“Sociale maatregel”

Minister Weyts is het niet eens met de kritiek. Volgens hem zorgt de maatregel net voor “meer duidelijkheid, meer structuur en een verankerde studiebegeleiding”. Bovendien is de maatregel volgens de N-VA-minister helemaal niet elitair, maar net “bij uitstek een sociale maatregel”. “We zorgen voor een betere oriëntatie en een verkorting van de studieduur. Wie heeft daar het meeste baat bij, iemand die het economisch moeilijk heeft of iemand voor wie een jaar extra niet uitmaakt?”, aldus Weyts.