Na een tien maanden durend proces rond de aanslagen van 13 november 2015 in Parijs had het openbaar ministerie tegen de twintig verdachten straffen van vijf jaar tot levenslang geëist. Voor Salah Abdeslam (32), de enige overlevende van de het commando van terreurgroep Islamitische Staat (IS) dat op 13 november 2015 in Parijs en Saint-Denis 130 mensen doodde en honderden slachtoffers maakte, en Mohamed Abrini, de ‘man met het hoedje’, werd een levenslange celstraf geëist.

LEES OOK. Salah Abdeslam krijgt laatste woord op proces aanslagen Parijs: “Ik ben geen moordenaar”

De assisenvoorzitter legde die gevraagde straffen woensdagavond op. Abdeslam moet de rest van zijn leven naar de gevangenis en mag nooit vrijkomen. De voorzitter noemde hem “mededader” van de aanslagen in Parijs. “Medeplichtig aan moorden, moordpogingen, ontvoering, poging tot moord op personen met openbaar gezag, allemaal in een georganiseerde bende”, klonk het. Het hof zei dat de aanslagen beschouwd konden worden als één plaats delict. “De metro, een café, het doel was niet afgebakend maar maakte deel uit van een gecoördineerd plan van aanslagen.”De versie die Salah Abdeslam tijdens het proces gaf, namelijk dat hij had afgezien van zijn voornemen om zijn bommengordel ten laten ontploffen, overtuigde het hof niet. “De bommengordel werkte niet, waardoor zijn verklaringen in twijfel kunnen worden getrokken.”

In het najaar staat Abdeslam terecht op het assisenproces in Brussel over de terreuraanslagen van 22 maart 2016 op de luchthaven van Zaventem en de Brusselse metro. Levenslang zonder de mogelijkheid vrij te komen is de zwaarste straf in de Franse strafwet. Tot woensdag is ze nog maar vier keer uitgesproken.

Ook levenslang voor Abrini

Abrini, in ons land vooral bekend als “de man met het hoedje”, werd eveneens veroordeeld tot een levenslange celstraf, waarvan hij minstens 22 jaar moet uitzitten. De 37-jarige Abrini, die in Brussel opgroeide, was betrokken bij de voorbereiding van de aanslagen in Parijs en ook die in Brussel. Hij vervoerde onder meer de terroristen naar Parijs in november 2015. Zelf was hij niet actief betrokken bij de aanslagen in Parijs, omdat hij al naar Brussel was teruggekeerd. Daar was hij ook betrokken bij de aanslagen van maart 2016, maar hij blies zichzelf niet op op de luchthaven van Zaventem. Na de aanslagen werd Abrini opgepakt en aangehouden. “Abrini was volledig geïntegreerd in de terreurcel, maar hij heeft duidelijk op het laatste moment opgegeven”, oordeelde het hof.

Mohamed Bakkali moet 30 jaar naar de gevangenis, net als Osama Krayem en Sofien Ayari. Ze moeten minstens twee derde van die straf volledig uitzitten. Krayem en Ayari moesten volgens plannen op die bewuste 13 november 2015 een aanslag uitvoeren op de luchthaven van Schiphol, maar die ging om onbekende redenen niet door. Normaal zou Krayem zichzelf opblazen bij de aanslagen in ons land, maar hij bedacht zich. Uiteindelijk werd hij samen met Mohamed Abrini opgepakt in ons land. Ayari werd vier dagen voor de aanslagen in Brussel dan weer opgepakt, samen met Salah Abdeslam. Omdat hij drie dagen eerder betrokken was bij de schietpartij in de Driesstraat in Vorst, waar Abdeslam zich schuilhield, is hij in België al tot 20 jaar cel veroordeeld. Beide mannen krijgen een celstraf van 30 jaar, waarvan ze twee derde volledig moeten uitzitten.

Bakkali, een 38-jarige Marokkaanse Belg die opgroeide rond Brussel, wordt beschouwd als het logistieke meesterbrein achter de aanslagen, omdat hij schuilplaatsen en auto’s had geregeld voor de aanslagplegers. Hij werd veroordeeld tot 30 jaar celstraf, waarvan hij zeker twee derde volledig moet uitzitten. “Hij speelde op logistiek vlak een zeer cruciale rol”, oordeelde het hof.

Hamza Attou, een vriend van Salah Abdeslam, krijgt vier jaar cel. Hij reed in de nacht na de aanslagen samen met Mohammed Amri naar Parijs om Abdeslam op te halen en terug naar ons land te brengen. Amri zelf werd veroordeeld tot een celstraf van vier jaar.

Ali Oulkadi bracht Salah Abdeslam na aankomst in ons land naar Schaarbeek, waar hij in een appartement onderdook. Voor hem werd de lichtste straf gevraagd, namelijk vijf jaar. Het hof legde hem uiteindelijk een celstraf van vijf jaar op.

De Algerijn Adel Haddadi, die in Oostenrijk werd opgepakt voor hij een aanslag kon plegen, krijgt 18 jaar cel, waarvan hij minstens twee derde moet uitzitten. Zijn kompaan Muhammad Usman, die eveneens in Oostenrijk werd gearresteerd, krijgt dezelfde straf.

De 39-jarige Farid Kharkhach, die rond Brussel opgroeide, stond terecht omdat hij valse Belgische identiteitsdocumenten bezorgde aan terroristen. Hij was de enige die voor een aanklacht, namelijk terroristische samenzwering, werd vrijgesproken. In plaats daarvan werd hij veroordeeld voor criminele samenzwering en kreeg hij twee jaar celstraf opgelegd.

De Belg Yassine Atar was betrokken bij alle voorbereidingen van de aanslagen. Hij is de jongere broer van Oussama Atar, die volgens de aanklacht de aanslagen heeft georganiseerd en kamikazes heeft gerekruteerd. Hij is ook de neef van broers El Bakraoui, die zich opbliezen bij de aanslagen in ons land in 2016. Hij moet uiteindelijk acht jaar naar de cel, waarvan twee derde zeker moet worden uitgezeten. Ali El Haddad Asufi krijgt tien jaar cel, waarvan hij twee derde volledig moet uitzitten, omdat hij samen met Atar en Mohamed Bakkali voorbereidingen trof voor de aanslagen en terroristen onder meer aan wapens hebben geholpen.

Abdellah Chouaa krijgt dan weer vier gevangenisstraf opgelegd, waarvan drie jaar voorwaardelijk. Hij was een logistieke hulp voor de terreurcel, maar was ook chauffeur van Mohamed Abrini.

Verder werden bij verstek nog zes andere daders veroordeeld voor straffen tussen de 30 jaar en levenslang. Het gaat om Ahmad Alkhald, Oussama Atar, Ahmed Dahmani, Fabien Clain, Jean-Michel Clain en Obeida Aref Dibo. Negen daders kwamen om het leven bij de aanslagen of bij politieacties achteraf.

Beroep mogelijk

De veroordeelden kunnen de komende tien dagen in beroep gaan tegen hun straf. In Frankrijk is het mogelijk om beroep aan te tekenen tegen de grond van een assisenzaak, terwijl dat bij ons alleen tegen de vorm is. De advocate van Abdeslam, Olivia Ronen, had tijdens haar pleidooi laten uitschijnen dat zoiets kon overwogen worden omdat ze de beschuldiging aanvocht als zou Abdeslam het plan hebben gehad om politiemensen te vermoorden. En juist die beschuldiging zorgde ervoor dat hij levenslang kon krijgen, terwijl Abrini ook levenslang kreeg, maar met een minimum van 22 jaar.

Laatste woorden

In zijn laatste woorden op het proces maandag had Abdeslam het woord nog genomen. “Ik heb fouten gemaakt, dat is waar, maar ik ben geen moordenaar”, zei hij toen. “Ik ben niet iemand die mensen doodt, en als u me veroordeelt voor moord, zou dat onrechtvaardig zijn.”

“De publieke opinie denkt dat ik op de terrassen aanwezig was om mensen neer te schieten of dat ik in de Bataclan was. U weet dat de waarheid net het tegenovergestelde is”, klonk het verder. “Ik heb de slachtoffers mijn excuses aangeboden, maar sommigen zullen blijven zeggen dat dit onoprecht is, of een strategie.” Abdeslam verklaarde eerder tijdens het proces dat hij uit “menselijkheid” had afgezien om zijn bommengordel te laten ontploffen.

Behalve Abdeslam kregen ook de dertien andere aanwezige verdachten het laatste woord. Zij betuigden hun spijt en hun deelneming aan de overlevenden en familieleden van de slachtoffers. “Ik vertrouw op gerechtigheid, ik verwacht veel van het vonnis”, aldus verschillende beklaagden. De zes andere beklaagden, van wie er vijf vermoedelijk overleden zijn, worden bij verstek berecht.