“De Turnhoutsebaan vormt al eeuwenlang één van de belangrijkste invalswegen naar Antwerpen. Zo passeerde in de 14de eeuw een groot deel van het handelsverkeer van de Kempen naar de stad langs deze baan, zij stond toen echter bekend onder de naam Ayendijk en was één van de eerste gekasseide tolwegen.

Hoewel in het bestuursakkoord beschreven staat dat niet de Turnhoutsebaan de invalsweg naar de stad is, maar de Plantin en Moretuslei, kijkt men nog steeds naar deze baan als dé grote verkeersader van Borgerhout.

Hoe kan het ook anders, de straat is in constante beweging door de toestromende menigte. Het vrachtverkeer en andere gemotoriseerde voertuigen sjezen door de straat om zo snel als mogelijk de stad te bereiken. Die grote verkeersdrukte zorgt echter vaker voor stilstand dan vooruitgang, een gevoel dat de baan al langer kent.

Velen spreken vandaag de dag over een verloedering van de baan. De winkels zouden achteruitgegaan zijn in omvang, aantal en kwaliteit. Op nostalgische wijze blikken ouderen terug naar de baan zoals ze vroeger was, een boulevard waar men van heinde en ver naartoe kwam om te flaneren over deze prachtige winkelstraat.

Waar men vroeger de baan kwam afschuimen opzoek naar het mooiste shoppingswaar, passeert men er vandaag vooral langs om de binnen stad te bereiken.

Het was ooit anders

De Turnhoutsebaan is de hoofdstraat van Borgerhout. Het is onder meer hier waar de geschiedenis van het handeldrijven en wonen samensmelt tot dé winkel-woonstraat van Borgerhout. Toen nog onder Deurnese invloed rezen naast een burcht en een abdij, de eerste huisjes en hoeves hier op. Langs deze baan ontstonden de eerste straten en pleinen en ontpopte zo tot een echte dorpskern. Hoewel de baan Borgerhout doormidden splijt, is -en was- de baan een centrale plaats voor handeldrijven. Een plek waar winkels en horeca fungeren als ontmoetingsplek waar noord en zuid Borgerhout verbonden wordt.

De baan draagt sinds de jaren ’60 duidelijk sporen van de Maghrebijnse immigratie in België. De sporen zijn het meest zichtbaar in haar hoedanigheid van winkelstraat. Met een grote hoeveelheid aan Marokkaanse bakkers en viswinkels stond Borgerhout vaak gekend onder de naam ‘Borgerokko’, maar de baan kent een grotere aanwezigheid van diverse culturen. Zo herbergt zij sinds de jaren ’90 een grote concentratie buitenlandse handelszaken, die tezamen met de autochtone handelaars symbool staat voor de evenwichtsoefening van onze multiculturele stedelijke samenleving.

Heropleving

Borgerhout is sinds enkele jaren aan een heropleving bezig. Initiatieven vanuit het district en van de buurten zelf, zorgen voor een verhoging van de leefbaarheid en het steeds hipper en culturele imago van Borgerhout. Zeg daarom niet meer district Borgerhout, maar BOHO!

Terwijl het district in volle opmars is, evolueert de Turnhoutsebaan echter niet zo snel mee. De straat raakt helaas ondanks de komst van de Roma, het Ecohuis en Borgerhub moeilijk uit haar toestand van verloedering, Doch koester ik goede hoop.

Wie de Turnhoutsebaan kent weet dat dit niet enkel een straat vol winkels is, maar ook een veel gebruikte straat voor diverse mobiliteitsgebruikers. De komst van nieuwe mobiliteitsalternatieven zoals de bakfiets en de deelmobiliteit, tonen pijnlijk aan dat de infrastructuur van onze hoofdbaan niet meer evenredig is aan de gebruikers ervan. We danken de jarenlange stilstand op gebied van een verkeersveilig beleid aan het gegeven dat de Turnhoutsebaan een gewestweg is en dus niet onder de bevoegdheid van de stad noch het district valt, het is pas onder huidig Vlaams minister Lydia Peeters dat de problematiek erkent en aangepakt wordt.

Knoop doorhakken

In 2020 richtte enkele bezorgde buurtbewoners een actiegroep op genaamd ‘Pak ze aan, de Turnhoutsebaan’ wat van start ging met enkele ludieke acties, groeide uit tot een heus plan dat werd voorgelegd aan de bevoegde minister Lydia Peeters (Open VLD). Met het Droombeeld pakten de actiegroep in 2022 uit met een groots event in de Roma naar aanleiding van het tweejaarlijks bestaan van de beweging. Het Droombeeld bestaat uit een samenvatting van antwoorden en wensen op een bevraging aan buurtbewoners die de beweging verzamelde over de jaren heen.

Na heel wat geping pong tussen de Vlaamse minister en de stad, besliste Vlaams minister van mobiliteit Lydia Peeters om niet alleen het plan van de actiegroep te aanhoren, maar ook een eigen studie uit te voeren over de heraanleg van de Turnhoutsebaan. De Turnhoutsebaan wordt tijdelijk een fietsstraat tot de volledige herinrichting voorzien vanaf 2025.

De vraag of een fietsstraat op de Turnhoutsebaan de meest veilige beslissing zou zijn is een terechte vraag, maar niets doen is geen optie. Wie dag in dag uit geconfronteerd wordt met gevaarlijke verkeerssituaties waarin onder meer handelaars en bezoekers de doorgang van de straat belemmeren door achteloos het voertuig stil te leggen met de klassieke vier pinkers -want wat is het alternatief- weet dat het plaatsen van laad- en loszones geen overbodige luxe is. Alsook is de snelheid waarmee het verkeer de straat door vliegt en de afwezigheid van een fietspad een groot probleem.

De komst van de fietsstraat is een tijdelijke oplossing om op korte termijn de verkeersveiligheid trachten te verbeteren. Het einddoel is een volledige heraanleg van de baan die zowel de veiligheid als leefbaarheid zal doen verhogen en meer oog heeft voor de mix van ondernemers, bewoners en passanten.

Avenue de BoHo

Het Agentschap Wegen en Verkeer kondigt op hun website aan dat ze de buurt mee willen laten nadenken over de heraanleg en opwaardering van de Turnhoutsebaan via een buurtparticipatieproject.

Volgens vele bewoners zal de straat de toekomst tegemoet gaan als winkel-wandel-woonstraat waar de auto nog maar in beperkte maten welkom is, en het openbaarvervoer zowel boven als ondergronds de binnen -en buitenstad verbindt.

De opwaardering van de baan kan ook het handeldrijven doen floreren, want wie winkelt niet graag in een veilige en leefbare straat, maar een opwaardering van de straat zal echter gepaard moeten gaan met meer oog voor onze lokale economie wat wil zeggen dat een eerlijk en gelijk speelveld voor iedere lokale ondernemer van cruciaal belang is.

Tot slot lijkt een naamsverandering, van de ‘Turnhoutsebaan’ naar ‘Avenue de BoHo’, toepasselijk willen we van onze hoofdstraat opnieuw een veilige en leefbare winkel-wandel-woonstraat maken.”