Dat de tentoonstelling A body (a)part alsnog kan plaatsvinden, mag in deze verwarrende coronatijden een klein wonder heten. In groepjes van twintig per uurblok en na reservatie van een gratis ticket, mag het toch. Zo kreeg Emanuel Maes (46) deze week tot zijn grote opluchting te horen van cultuurschepen Charlotte Klima (N-VA), zelf fan, maar geen model van de kunstenaar.

“Eigenlijk voegt corona onbedoeld een dimensie toe aan de expo: huidhonger, die we toch allemaal voelen sinds maart 2020”, merkt Maes slim op. “Maar het is iets anders wat me tot het inzoomen op deze 78 lichaamsdelen heeft gedreven. Namelijk de vaststelling dat naaktheid ook vandaag nog taboe is en tot de privésfeer behoort, met ‘dank’ aan het juk van vele eeuwen puriteins geloof. Ons lichaam is nog steeds lijdend voorwerp van een breed scala aan vooroordelen. Met frustraties en verdriet tot gevolg.”

Geen gewone naaktfoto’s

Maes vindt allerminst dat hij zelf een prachtig lichaam heeft, maar onder meer dankzij veelvuldig saunabezoek en de meer ongeremde cultuur die daar heerst, heeft hij er nu wel vrede mee. “Iedereen worstelt, iedereen heeft schrammen op de huid van zijn intieme geheugen, iedereen hapt naar zuurstof als het gaat over aanraking, het mogen tonen van en jubelen van het eigen lijf. Zo ook ik”, bekent de fotograaf.

Ruim drie jaar geleden ging hij van start met zijn pogingen om mensen te overhalen om een deeltje van zichzelf bloot te geven en te delen met de wereld. Zijn modellen vond Maes aanvankelijk in eigen vriendenkring, maar daarna ook verder. Hij ging niet tewerk zoals zijn meestal naar pure esthetiek strevende collega’s in de naaktfotografie.

“Ik ging op zoek naar diepe intimiteit en verbinding, de verbeelding van een vaag gemis. Mijn beelden willen heel dicht op de huid zitten, de krassen en echtheid tonen, zonder enige pretentie. Daarom vond ik het ook belangrijk dat iedereen die voor de lens plaatsnam de onderwerpen - lichaamsdelen - zelf koos. Voor sommigen was dat evident, voor anderen een bijzonder moeilijke en soms zelfs confronterende vraag. Altijd was er een verhaal dat het onderwerp blootlegde”, getuigt de fotograaf-filosoof.

Geen rariteitenkabinet

De selectie is bezield en bezwangerd door verhalen over ziektes en littekens, trots en tatoeages, mishandeling, ongeval, cellulitis, proporties kleiner of groter dan gemiddeld, soms tristesse, maar evengoed passie en vitale energie.

In samenspraak met de modellen, staan zjj niet herkenbaar op de foto. Hun rug, lippen, neusvleugel, voeten, tepels en een zeldzame penis zijn nochtans niet alleen respectvol, maar ook prachtig in beeld gebracht. Verwacht geen rariteitenkabinet. Maes was niet uit op sensatie of gemakkelijk scoren. Het zijn stuk voor stuk (delen van) gewone mensen die hier hangen. Zoals u en ik. De herkenbaarheid voor de bezoeker ligt dan ook hoog.

Deze portretten ademen een intieme zachtheid en toch zijn zowel het zwart intens diep en de kleuren springlevend. Niet alleen de bezoeker van A body (a)part wacht een bijzondere en fijne ervaring. Sommige modellen spreken van een zachte vorm van bevrijding of zelfs overwinning met betrekking tot hun lichaam. ‘Een blij lijf.’. ‘Een stuk noestheid buitengezet.’ ‘Er is iets aan het genezen.’

Reizend

“Therapeutisch zou ik dit kunstproject niet durven noemen. Dat zou van verwaandheid getuigen”, blijft Maes met beide eigen voeten op de grond. “Maar dat deze mensen nu een beetje meer vrede hebben mijn hun eigen lijf, stemt me gelukkig. Schoner kon het resultaat van mijn oefening in connectie niet worden, meer kon ik niet verhopen. Behalve dan dat de echte huid en bezielde lichamen op de foto’s elke passant diep mogen raken. Dat deze expo mag aanzetten tot meer en vooral bewuster aanraken.”

Emanuel Maes droomt ervan dat zijn tentoonstelling straks door Vlaanderen kan reizen en broedt al op een vervolg dat nog een stapje verder gaat met opnames buiten de veilige muren van de fotostudio. “Het wordt echt tijd dat het (naakte) lichaam uitbreekt”, zwaait de kunstenaar ons revolutionair uit.

Jan Auman