1. WAT IS EEN SCHIJNHUWELIJK?

1.1. DEFINITIES

* Buitenlanders die alleen maar trouwen met een Belg of met iemand die hier wettig verblijft, om zelf een verblijfsvergunning in België te krijgen, sluiten een schijnhuwelijk af. Het is niet hun bedoeling om duurzaam samen te wonen. De burgerlijke stand kan weigeren zo'n huwelijk te voltrekken.

Men onderscheidt "mariages blancs" (de echte schijnhuwelijken, waar beide partijen op de hoogte zijn van het bedrog) en de "mariages gris" (waarbij de "Belgische" partij bedot wordt en denkt dat de persoon die een verblijfsvergunning in België wil krijgen door dat huwelijk echt verliefd is op haar). In dit laatste geval spreekt men ook van "schijnliefdeshuwelijken". Vanzelfsprekend vergen beide soorten schijnhuwelijken een verschillende aanpak.

Bij een gewoon schijnhuwelijk kan je dan ook nog allerlei verzwarende omstandigheden hebben, zoals bv. schijnhuwelijken voor geld of met geweld.

* Het gedwongen huwelijk is nog iets anders: hierbij wordt één partij gedwongen om te trouwen. Een gedwongen huwelijk is natuurlijk altijd ook een schijnhuwelijk.

1.2. HUIDIGE AANPAK.

Beide soorten huwelijken kunnen op tweeërlei wijzen worden aangepakt: preventief en repressief. Preventief: de burgerlijke stand onderzoekt verdachte huwelijken en sluit ze niet af of erkent ze niet (als ze in het buitenland zijn afgesloten). Repressief: het gerecht bestraft de daders.

== Sinds 21 februari 2006 zijn schijnhuwelijken ook strafbaar met drie maanden cel en (nu) 600 euro boete. Als een van de partijen een som geld op zak stak in ruil voor het huwelijk, dan kan de celstraf oplopen tot een jaar en de boete tot 1.500 euro. Bij geweld of bedreiging zwaait er twee jaar en 3.000 euro. De strafrechter kan echter alleen straffen, hij kan het schijnhuwelijk niet ontbinden. Om dat te doen moet een aparte procedure gestart worden bij de burgerlijke rechtbank, na afloop van de strafprocedure. De strafrechter kan ook de verblijfsvergunning van de buitenlander die hij veroordeelde voor een schijnhuwelijk, niet afnemen. Dat kan alleen Binnenlandse Zaken, achteraf. En wie Belg werd door een schijnhuwelijk, blijft Belg, tenzij het parket-generaal achteraf de lange procedure opstart om die nationaliteit af te nemen. Sinds de nieuwe snel Belgwet kan de gewone strafrechter wel de Belgische nationaliteit afnemen als hij een schijnhuwelijk ontbindt en die nationaliteit door dat huwelijk is verkregen.

== De wet op de schijnhuwelijken werd al onmiddellijk als een flop beschouwd. Daarom eisten vooral de Vlaamse politici Nahima Lanjri (CD&V) en later ook Carina Van Cauter (Open Vld) een strengere bestraffing. De eerste Migratieminister, Annemie Turtelboom (Open Vld), koppelde de verstrenging van de wet op de schijnhuwelijken aan een collectieve regularisatie van illegalen, die door de Franstaligen werd gevraagd. Ook de verstrenging van de snel Belgwet en die van de wet op de gezinshereniging zaten samen met de regularisatie in één pakket, samen met de economische migratie. Turtelboom wilde niet wijken, maar toen Herman Van Rompuy (CD&V) premier werd verving hij Turtelboom als migratieminister door Mechior Wathelet (cdH) en hij liet de regularisatie onmiddellijk uitvoeren. Dat die regularisatie door de Raad van State volkomen onwettig werd verklaard was voor de regering-Van Rompuy geen beletsel om er toch gewoon mee voort te doen. De meeste andere (vooral Vlaamse) verzuchtingen werden toen uitgesteld. Daarover moesten moeilijke onderhandelingen beginnen. Net voor de regering viel, was een ontwerp over schijnhuwelijken klaar. Maar dan viel de regering en na de verkiezingen van 2010 moest men zelfs ruim een jaar verder onderhandelen zonder dat er een regering was.

In 2011 hield de Antwerpse procureur-generaal Yves Liégeois dan een vlammende mercuriale over het migratiebeleid. Die leidde tot hoorzittingen in de Kamer en daar stelde het Antwerpse parket-generaal een aantal veranderingen voor aan de wet die schijnhuwelijken bestraft. Toen Maggie De Block (Open Vld) staatssecretaris van Migratie werd, kwam er eindelijk een ontwerp, waarin een aantal punten van de parketten werden gerealiseerd, maar een aantal andere niet.

2. WAT ZIJN DE PROBLEMEN?

Wat zijn de problemen met de huidige aanpak van schijnhuwelijken?

* De straffen zijn belachelijk laag: drie maanden voor een gewoon schijnhuwelijk, terwijl de straf voor bigamie tot tien jaar kan oplopen.

* De parketten vervolgen niet, precies omdat de straffen zo laag zijn. Het openbaar ministerie vervolgt alleen bij geweld, dwang, list, als er herhaalde pogingen tot een schijnhuwelijk zijn geweest. En ook als er criminele bendes in het spel zijn. Dat bepaalt een rondzendbrief van 1 oktober 2009. De meeste schijnhuwelijken worden dus niet meer vervolgd, want daar heb je alleen maar twee individuen.

* Er worden amper schijnhuwelijken nietig verklaard. Dat komt omdat dit via een aparte procedure bij de burgerlijke rechter moet gebeuren. De strafrechter kan dan wel straffen voor een schijnhuwelijk, hij kan het momenteel niet ontbinden.

* Tot voor kort kon de nationaliteit, die dank zij een schijnhuwelijk is verworven niet worden afgenomen.

* Er is geen databank van schijnhuwelijken, zodat wie in de ene gemeente mislukt het zonder problemen in een andere opnieuw kan proberen. Deze databank werd door staatssecretaris Wathelet "prioritair" genoemd en in oktober 2011 had hij een ontwerp klaar om ze op te richten.

* De Belgische consulaten kunnen geen onderzoeken doen naar schijnhuwelijken die in het buitenland worden afgesloten.

* Zeer weinig ontbonden schijnhuwelijken leiden tot een verwijdering uit het land. En daar was het eigenlijk toch om te doen!

* Er is geen onderzoek over schijnhuwelijken: noch over de aard, de omvang en de gevolgen van deze pseudo-legale migratiemethode. Noch de economische, noch de culturele, noch de morele gevolgen ervan zijn ooit onderzocht.

* Steeds meer koppels doen een beroep op het statuut van wettelijk samenwoner om een verblijfsvergunning in België te krijgen. Er komen dus steeds meer schijnsamenwoonsten, hetzij in de plaats van een schijnhuwelijk, hetzij nà een betrapt (en dus niet uitgevoerd) schijnhuwelijk. Reden: het parket kan deze schijnsamenwoonsten niet onderzoeken in tegenstelling tot het schijnhuwelijk.

3. HOEVEEL SCHIJNHUWELIJKEN ZIJN ER?

3.1. SCHIJNHUWELIJKEN

== In 2012 onderzocht de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) 9.064 mogelijke schijnhuwelijken. Dat zijn er bijna vier keer zoveel als in 2004 (2.610). Het ging om 4.162 huwelijken die al afgesloten waren en 4.902 huwelijken die gepland waren.

De drie belangrijkste nationaliteiten bij de geplande huwelijken zijn: Marokkanen (1.306), Algerijnen (266) en Turken (246). De drie belangrijkste nationaliteiten bij de afgesloten huwelijken zijn: Marokkanen (1.650), Turken (470) en Algerijnen (176).

Waar werden voorgenomen schijnhuwelijken vooral onderzocht? Vooral in Antwerpen, Brussel en Sint-Jans-Molenbeek.

== De politie stelde in 2011 2.071 schijnhuwelijken vast tegen slechts 434 in 2006, vijf keer zoveel dus. Maar toch was er in 2011 een daling van 14,7% in vergelijking met 2010 (2.429 schijnhuwelijken). Voor 2012 zijn er geen duidelijke cijfers, omdat minister van Binnenlandse Zaken Joëlle Milquet (cdH) de criminaliteitsstatistieken niet meer wil publiceren zoals ze zijn ("de pers interpreteert ze verkeerd"), maar ze via een censuurmaatregel heeft omkaderd met officiële duidingen en beperkingen.

== In 2011 stelde de politie 9 gedwongen huwelijken vast en 10 gevallen van bigamie. Voor 2012 zijn er geen duidelijke cijfers meer. Uit onderzoek van de VUB (2007) bleek dat 27% van de Marokkaanse en Turkse vrouwen boven de veertig jaar getrouwd zijn onder dwang.

== In 2011 heeft DVZ aan 882 personen een visum geweigerd wegens een schijnhuwelijk en nog eens aan 743 omdat het onderzoek naar een mogelijk schijnhuwelijk nog liep. Niet minder dan 13,6% van de visa voor gezinshereniging die worden geweigerd, worden geweigerd voor een schijnhuwelijk. (Ter verduidelijking: een derde van alle visa voor gezinshereniging wordt afgekeurd).

De Cel Fraude van DVZ heeft op zijn beurt in 2011 het verblijf ingetrokken van 116 vreemdelingen die veroordeeld waren voor een schijnhuwelijk.

== Hoeveel geplande huwelijken geweigerd worden omdat het schijnhuwelijken zijn is niet nationaal geweten. Wel zijn er cijfers voor Antwerpen. In 2011 telde Antwerpen 2.321 huwelijksaangiftes. Daarvan werden er 433 onderzocht door de Cel Schijnhuwelijken. En van die groep werd 22,6% geweigerd (98) en nog eens 33 stopten spontaan zelf. In totaal werd dus een derde van alle huwelijken met een verblijfsrechtelijk voordeel (dus: met iemand die via het huwelijk wettelijk in België kan verblijven) stopgezet.

== In 2011 werden 201 schijnhuwelijken nietig verklaard. Het aantal blijft schommelen rond de 200 per jaar. Tussen mei en december 2011 werden amper 59 mensen uit het land verwijderd voor een schijnhuwelijk.

Kortom: er worden jaarlijks meer dan 10.000 dossiers onderzocht, heel wat huwelijken worden geweigerd (in Antwerpen: een derde), maar de cijfers voor veroordelingen, nietigverklaringen en repatriëringen hinken ver achterop, ze zijn bijzonder laag.

3.2. SCHIJNSAMENWOONSTEN

Hoe zit het met de wettelijke samenwoonst? In 2010 sloten 72.191 personen een wettelijke samenwoonst af. In 2000 waren er dat maar 5.144, in 2005 30.961. Aanvankelijk steeg het aantal samenwoonsten omdat de homo's niet konden trouwen. Maar ook na 2003 bleef het aantal wettelijke samenwoners onafgebroken stijgen, vermoedelijk omdat het veel makkelijker is om een samenwoonst stop te zetten (het kan bij aangetekende brief) dan een huwelijk. Sinds 2008 is de wettelijke samenwoonst vooral populair bij vreemdelingen die naar België willen komen.

In Antwerpen telde men in 2012 3.272 verklaringen van wettelijke samenwoonst (met telkens twee personen dus). In een derde van deze verklaringen (975) kreeg één van de betrokkenen een verblijfsrecht in België.

4. WAT VERANDERT DE WET?

Wat verandert de wet?

* De straffen gaan behoorlijk omhoog: van drie maanden en 600 euro boete voor een gewoon schijnhuwelijk naar drie jaar en 3.000 euro boete. Dat is een vertwaalfvoudiging van de celstraffen en een vervijfvoudiging van de boetes.

Als één van de trouwers betaald wordt voor het schijnhuwelijk dan komt de straf van 1 jaar en 1.500 euro boete op 4 jaar en 15.000 euro boete. Bij geweld klimt de straf van 2 jaar en 3.000 euro boete naar 5 jaar en 30.000 euro boete. De straffen voor de pogingen stijgen navenant.

De straffen voor een gedwongen huwelijk stijgen van twee jaar en 3.000 euro boete naar vijf jaar en 30.000 euro boete.

Door de verhoogde boetes wil men vooral de personen treffen die hier al wonen, door de verhoogde celstraffen de mensen die overkomen. Deze laatste groep heeft immers meestal geen geld. De celstraffen zijn echter niet gelijkgeschakeld met deze van bigamie. Daar is het maximum 10 jaar opsluiting. Die gelijkschakeling wilde men niet omdat dan telkens een procedure van correctionalisering zou moeten worden toegepast. Nahima Lanjri verduidelijkt: "In de praktijk zou de maximumstraf dan toch ook op vijf jaar komen, maar de procedure zou veel langer duren. En bij schijnhuwelijken moet je snel zijn, want anders kunnen de illegale partners zich op deze lange procedure beroepen om een regularisatie te krijgen. Of er kan ondertussen al een kind zijn, zodat verwijdering uit het land niet meer kan".

* De procedures worden beter op elkaar afgestemd. De strafrechter zal ook een schijnhuwelijk kunnen ontbinden. Nu moet dat nog in twee aparte procedures gebeuren: na de veroordeling voor een schijnhuwelijk moet een burgerlijke procedure worden gestart om het huwelijk nietig te verklaren. Nu heb je dus dubbel zoveel beroeps- en cassatiemogelijkheden, die bovendien na elkaar moeten worden toegepast. Met een veel langere duurtijd tot gevolg.

Daarom kan de strafrechter in de toekomst zelf een huwelijk nietig verklaren.

* Na zo'n vonnis worden automatisch de ambtenaar van de burgerlijke stand en die van de Dienst Vreemdelingenzaken ingelicht. Dat gebeurt nu ook niet. DVZ start dan een onderzoek om de verblijfsvergunning in te trekken. De N-VA had liever gewild dat de rechter ook die verblijfsvergunning zou intrekken. De partij volgde daarmee de visie van het college van procureurs-generaal. Lanjri: "Dat is onzin. DVZ voert die beslissing gewoon uit. Na een veroordeling tot een celstraf gaat de rechter ook niet zelf de gedetineerde naar de cel brengen en de deur vast doen. De verwijdering is het administratief gevolg van het vonnis van de rechter". Waarom is er dan toch nog een onderzoek? "Omdat er ondertussen misschien kinderen zijn of andere redenen waarom de buitenlander toch in het land kan blijven".

DVZ kan bovendien ook een inreisverbod voor vijf jaar opleggen als hij het verblijfsrecht intrekt wegens een schijnhuwelijk. De betrokkene mag dan vijf jaar lang niet meer binnen in de hele Schengenzone.

* Er komt een definitie van "schijnsamenwoonst" in de wet en de regels die voor schijnhuwelijken gelden, gelden voortaan ook voor schijnsamenwoonsten. Omdat het Antwerpse parket de schijnsamenwoonsten niet mocht onderzoeken, pleitte het voor de afschaffing van het statuut van wettelijk samenwoner. "Het kwam er omdat de homo's niet konden trouwen. Nu kunnen ze dat, schaf dit statuut dus af", zo betoogde procureur Herman Dams in 2009.

Maar het parlement volgde hem niet. Het reageerde omgekeerd: door aan het parket ook de mogelijkheid te geven om een schijnsamenwoonst te onderzoeken.

* Bovendien komt er een termijn in de wet waarbinnen de ambtenaar van de burgerlijke stand moet beslist hebben of een huwelijk doorgaat of niet. Nu bestaat zo'n termijn niet. Wie wil trouwen, zal binnen de drie maanden een antwoord moeten krijgen van de ambtenaar van de burgelijke stand. In die periode kan de ambtenaar nakijken of de documenten geldig zijn of niet. Als de ambtenaar binnen die drie maanden niet heeft beslist, dan wordt het huwelijk goedgekeurd. Als de ambtenaar van burgelijke stand denkt dat het een schijnhuwelijk is, dan contacteert hij het parket en dat heeft nog eens maximum vijf maanden de tijd om een onderzoek te doen. Als er dan geen reactie is, dan wordt het huwelijk voltrokken. Als het parket vindt dat er een schijnhuwelijk is, dan wordt het niet afgesloten.

* Ook de consulaten en buitenlandse ambassades zullen kunnen onderzoeken of een Belg die in het buitenland wil trouwen geen schijnhuwelijk pleegt. Ze kunnen daar net zoals voor een schijnhuwelijk in België, het Belgische parket voor inschakelen. Ze kunnen - na afloop van het onderzoek - aan het buitenland waarin ze gevestigd zijn een attest afleveren dat er volgens de Belgische wet geen beletsel is tegen een bepaald huwelijk. Dat kan nu niet.

5. WAT ZIJN DE KRITIEKEN?

Wat zijn de kritieken? Bedenkingen kwamen er vanuit de oppositie, maar ook vanuit de meerderheid. Vooraf is het echter interessant om na te gaan in hoeverre het huidige ontwerp de voorstellen van het college van procureurs-generaal heeft gevolgd.

5.1. DE PARKETTEN

De parketten werden op een aantal vlakken gevolgd: strafverzwaring, één procedure voor bestraffing en ontbinding van het schijnhuwelijk. Maar ook op een aantal vlakken niet.

* Zo vonden ze dat de strafrechter die het schijnhuwelijk bestraft ook onmiddellijk het recht op verblijf moet kunnen afnemen.

* De verjaring van een schijnhuwelijk mag maar beginnen lopen vanaf de ontbinding van dat huwelijk. Nu begint de verjaringstermijn (5 jaar) te lopen vanaf het moment dat het schijnhuwelijk wordt gesloten. In juridisch jargon: een schijnhuwelijk moet een voortdurend misdrijf worden. Het parlement volgde niet.

* Als het huwelijk van een koppel één keer is geweigerd door de burgerlijke stand, zou het minstens een jaar moeten wachten om opnieuw te trouwen. Nu gaat dit soort koppels snel naar een andere gemeente om het daar te proberen. Of ze proberen het na enkele maanden al opnieuw. Het parlement volgde niet, hoewel N-VA een voorstel in die zin indiende.

* Er moet een nationale gegevensbank komen met daarin alle huwelijken, schijnhuwelijken, pogingen daartoe en nietig verklaarde huwelijken. Dat was in 2011 een topprioriteit, maar de databank komt er niet, wegens te duur. Men zal via het rijksregister moeten werken.

* Er is volgens het parket ook één centrale databank nodig om alle buitenlandse akten en vonnissen te registreren. De diplomatieke posten, de Dienst Vreemdelingenzaken, de parketten en de burgerlijke stand, moeten die kunnen raadplegen. In die databank moeten alle buitenlandse huwelijken geregistreerd staan. Veel schijnhuwelijken worden nl. in het buitenland gesloten. Chantal Merlin, op het Antwerps parket bevoegd voor schijnhuwelijken, pleitte zelfs voor een internationale databank. Dat is ook allemaal nog niet gerealiseerd.

* Het statuut van wettelijk samenwoner zou niet meer mogen leiden tot een verblijfsrecht in België, vond het parket. Eigenlijk wilde het parket nog liever het staat van wettelijk samenwoner gewoon afschaffen. Omdat aan een samenwoning weinig eisen worden gesteld is het zeer moeilijk om de waarachtige aard van de samenwoning te onderzoeken, vond Merlin toen: "Het statuut van wettelijke samenwoonst kwam er alleen maar omdat de homo's niet mochten trouwen, maar ondertussen mogen die dat wel. Het statuut van wettelijke samenwoonst is dus niet meer nodig, het bemoeilijkt de strijd tegen de schijnhuwelijken enorm". Het parlement volgde het parket niet.

De Kamer - en dan vooral de CD&V - wilde het statuut van wettelijke samenwoonst niet afschaffen. "Het aantal wettelijke samenwoonsten is tussen 2004 en einde 2009 bijna verviervoudigd. Het steeg van 9.365 naar 33.781 en dan wel voornamelijk in Vlaanderen. Er is dus geen reden om het af te schaffen", zo vond Sonja Becq. "Het aantal samenwoonsten neemt enorm toe, maar het aantal huwelijken blijft stabiel rond de 45.000 per jaar. De samenwoonst vervangt het huwelijk dus niet, maar vult het aan", zo luidde het nog.

De wettelijke samenwoonst is geen echt succes bij de homo's. Terwijl het aantal samenwoonsten de voorbije vijf jaar bijna verviervoudigde, is het aantal homosamenwoonsten slechts verdubbeld (van 464 in 2004 naar 1.078 in 2009). In 2009 was nog amper 3% van alle wettelijke samenwoonsten een samenwoonst van homo's of lesbiennes. In de periode 2004-2009 bleef het aantal homohuwelijken wel constant rond 1.100 schommelen.

Ook het aantal ontbindingen verviervoudigde tussen 2004 en 2009, behalve bij de homosamenwoonsten waar het slechts verdubbelde. In 2009 leidde één samenwoonst op de drie tot een ontbinding, maar bij homosamenwoonsten was dat 38%. Maar iets meer dan de helft van de gestopte samenwoonsten wordt ontbonden omdat de partners trouwen. In vergelijking met het huwelijk is dat een goede score: drie op de vier huwelijken worden nl. ontbonden. Volgens Becq is "de samenwoonst een goede overgang naar het huwelijk".

"Een wettelijke samenwoonst duurt gemiddeld 761 dagen, iets minder dan twee jaar. Toch wordt er soms heel vlug gestopt. In 2009 werden liefst 90 samenwoonstcontracten op één en dezelfde dag gesloten én ontbonden." Er is - volgens Becq - geen massaal misbruik van de wettelijke samenwoonst door vreemdelingen die een verblijfsvergunning willen krijgen. "Weliswaar waren er in 2009 3,3 maal zoveel samenwoonsten tussen een Belg en een vreemdeling als in 2004, maar procentueel gezien tekenen de samenwoonsten tussen vreemdelingen en Belgen voor 15% en dat percentage blijft de hele periode stabiel. Samenwoonsten tussen Belgen en vreemdelingen worden ook niet meer ontbonden dan andere samenwoonsten, nl. één op de drie", zo stelde Becq.

Nahima Lanjri (CD&V) voegde daar toen nog aan toe dat "het homohuwelijk in vele buitenlanden niet wordt erkend. Dus blijft voor holebi's de wettelijke samenwoonst nodig. Bovendien moeten mensen kunnen blijven kiezen tussen zo'n geregistreerd samenwoningscontract of een huwelijk."

5.2. DE PARLEMENTSLEDEN

Welke kritieken gaven de parlementsleden?

5.2.1. De meerderheid

Verrassend genoeg waren er nogal wat kritische noten van de meerderheid. Vooral dan van CD&V en PS

5.2.1.1.CD&V

Nahima Lanjri, die al vele jaren aan de kar trekt, formuleerde enkele bedenkingen.

== Alle schijnhuwelijken moeten vervolgd worden. "Het heeft weinig zin dat wij de straffen verzwaren als de parketten maar 5 procent van alle schijnhuwelijken vervolgen", zo zegde Lanjri. Daarom moet de rondzendbrief van het college van procureurs-generaal van 1 oktober 2009 worden herzien.

== Lanjri wilde tevens dat het college van procureurs-generaal een bijstandsmagistraat krijgt om het nationale beleid tegen schijnhuwelijken te coördineren. En eigenlijk wil ze ook een refentiemagistraat op ieder parket, zeker als dat in de toekomst per provincie wordt georganiseerd. Minister van Justitie Annemie Turtelboom (Open Vld) was geen voorstander van nieuwe referentiemagistraten "omdat die er al genoeg zijn".

== Lanjri drong bovendien aan op een centrale databank voor schijnhuwelijken. Dat was eerder het (aangekondigd) paradepaardje van toenmalig staatssecretaris voor Migratie Melchior Wathelet (cdH). Het kwam er nooit van. De huidige regering wil die centrale databank ook niet oprichten omdat er geen geld voor is en omdat het eenvoudiger is om een reeds bestaande databank aan te passen dan een nieuwe op te richten.

De regering wil die databank immers wel creëren binnen het bestaande rijksregister. Lanjri: "OK, maar dan moeten wel alle pogingen tot schijnhuwelijk er in staan, zodat een ambtenaar van de burgerlijke stand weet dat een koppel dat hij hem een huwelijk komt afsluiten al in een andere gemeente geweigerd was voor een schijnhuwelijk".

== Ook het personeel van de cellen die schijnhuwelijken opsporen binnen de grote steden moet omhoog. "De Antwerpse cel schijnhuwelijken moet drie keer zoveel personeel hebben als nu", betoogde Lanjri. Dat is nodig omdat de wet op de schijnhuwelijken voortaan ook wordt toegepast op de schijnsamenwoonsten. "In 2012 onderzocht de Antwerpse cel 504 geplande huwelijken. Die onderzoeken zijn nog niet allemaal af, maar het ziet er naar uit dat een derde van deze huwelijken schijnhuwelijken zijn", zo betoogt de politica.

In de toekomst zal die cel ook samenwoonsten met iemand zonder geldige verblijfspapieren in België moeten onderzoeken. Lanjri: "Dat waren er 975 in 2012, een derde van alle geplande samenwoonsten. Het rekensommetje is vlug gemaakt. Nu onderzoeken 6 ambtenaren 504 dossiers. Daar komen 975 dossiers bij. Het aantal ambtenaren moet dus op 18 komen", zo besluit ze.

Omdat de problemen in andere Vlaamse steden wellicht niet anders zijn, zal ook daar meer personeel nodig zijn.

5.2.1.2. PS

* De PS vond dat "er een meervoudige bestraffing komt door deze nieuwe wet: de rechter kan én celstraffen opleggen én beboeten, én een inreisverbod opleggen én het huwelijk ontbinden. Dat zijn te veel straffen op een hoop". Turtelboom repliceede hierop dat dit geen straffen zijn maar burgerlijke gevolgen uit een strafrechtelijke veroordeling, zoals je die in meerdere andere wetgevingen hebt (bv. bij de ontzetting uit de rechten of bij de verbeurdverklaring van misdaadgeld). "Het voordeel dat je onterecht verkreeg door je misdrijf, vervalt. Zoiets gebeurt wel meer".

* Het ontwerp is "stigmatiserend en discriminerend".

* Een strafrechtbank die een huwelijk kan ontbinden: dat is niet gebruikelijk in ons recht.

5.2.2. De oppositie

De N-Va vond vier dingen positief:

1. De ambtenaar van de burgerlijke stand moet nu binnen een vaste termijn een gevraagd huwelijk afsluiten of weigeren.

2. De schijnsamenwoonst wordt gedefinieerd.

3. De termijn die het parket heeft om een schijnhuwelijk te onderzoeken wordt verlengd.

4. De consulaire posten in het buitenland mogen zelf onderzoeken of er geen huwelijksbeletselen zijn en daarover documenten ter beschikking stellen.

Negatief vond de partij:

A. De straffen zijn te laag.

B. Als de ambtenaar van de burgerlijke stand niet binnen de vereiste termijn klaar is met zijn onderzoek of een trouwpartij een schijnhuwelijk is of niet, dan moet een negatieve beslissing volgen. Geen positieve, zoals in het ontwerp staat.

C. De cascade wordt niet voorkomen. Binnen een bepaalde periode (1 jaar) na een (poging tot) schijnhuwelijk zou geen wettelijke samenwoonst mogen worden afgesloten.

D. De strafrechter moet het verblijfsrecht kunnen afnemen.

E. Als de burgerlijke stand een huwelijk weigert, dan kunnen de trouwlustigen in beroep daartegen gaan bij de rechtbank van eerste aanleg. OK, vond Sarah Smeyers, maar dat beroep moet in laatste aanleg zijn. Er kan niet nog eens een extra beroep mogelijk zijn bij het Hof van Beroep daarna, zoals in het ontwerp het geval is.

5.2.2.2. VB

* De straffen voor een schijnhuwelijk moeten zwaarder zijn. Het maximum moet vijf jaar cel en de maximum geldboete van 11.000 euro worden. De boete moet verplicht worden. Het parlement koos er uitdrukkelijk voor om dat niét te doen.

* Wie alleen maar wettelijk samenwoont, kan niet meer aan gezinshereniging doen.

* Wie al een keer niet mocht trouwen omdat de overheid een schijnhuwelijk vermoedde, moet een jaar wachten vooraleer hij opnieuw een verzoek indient om te trouwen.

* Het schijnhuwelijk moet een voortdurend misdrijf worden. Dat betekent dat de verjaringstermijn maar start op het moment dat het schijnhuwelijk wordt ontbonden.

5.2.2.3. Groen-Ecolo

Zoé Genot (Ecolo) vond het ontwerp over het algemeen goed, maar meende dat de parketten veel te ver gaan in hun onderzoeken naar schijnhuwelijken. "Ze stellen allerlei intieme vragen die tot de privésfeer behoren en dat kan niet". De Groenen stemden in de Kamercommissie Justitie als enigen tegen het ontwerp.

*****************************************

Lees ook:

Antwerps parket: "Schaf de wettelijke samenwoonst af"

In België is huwen soms een schijntje

Eén jaar De Block op asiel en migratie

CGKR: Het migratierapport voor 2011

Antwerps procureur-generaal Yves Liégeois: "Het migratiebeleid is volkomen mislukt"

De parlementaire hoorzitting over de rede van Liégeois over het migratiebeleid

*****************************************

Het dagelijkse nieuws over het justitiebeleid vindt U door in de functie "zoeken" rechtsboven op deze site de letters JDW in te tikken.

*****************************************