In dit artikel bespreken we de vier initiatieven die onder de eerste zes maanden van de regering-Di Rupo genomen zijn om de celstraffen te verzwaren. Boetes laten we buiten beschouwing. Het gaat over: de strafverdubbeling voor homofoob en discriminerend geweld; de strafverdubbeling voor geweld tegen cipiers, buschauffeurs en beroepen met een openbaar nut; de strafverzwaring voor geweld tegen scheidsrechters; de strafverhogingen in het kader van een geplande antiseksismewet. Tenslotte stellen we enkele kritische vragen.

1. DISCRIMINEREND GEWELD

1.1. WAAROM DEZE WET-JARFI?

== Minister van Justitie Annemie Turtelboom (Open Vld) diende alvast twee wetsontwerpen in om de maximumstraffen te verzwaren. Het eerste moet de straffen voor discriminerend geweld verdubbelen. Het werd vorige vrijdag door de ministerraad goedgekeurd. Het is nu voor advies naar de Raad van State gestuurd en wordt allicht in het najaar in het parlement besproken.

Het ontwerp van Turtelboom kwam er naar aanleiding van de homofobe moord op Ihsane Jarfi (32). Zijn lijk werd op 29 april door wandelaars in Hoei gevonden en onderzoek wees uit dat de vier daders hadden gehandeld uit homohaat. Het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding (CGKR) stelde zich burgerlijke partij en de homo-organisaties werden door premier Elio Di Rupo ontvangen in bijzijn van alle televisiestations. Eén van de resultaten was de belofte om de straffen voor homofoob geweld te verhogen. Aanvankelijk gold dat voorstel alleen voor homofobe doodslag, maar uiteindelijk werd het uitgebreid tot alle geweld met een discriminerend motief. Voor dit soort misdrijven verdubbelen de maximumstraffen of komt er vijf jaar bij vanaf een straf van vijf jaar.

== Al in 2003 waren de minimumstraffen voor alle geweldsmisdrijven met een discriminerend motief verdubbeld door de antidiscriminatiewet. Als de minimumstraffen boven de vijf jaar lagen, kwam er twee jaar bij. Die verhoging was grotendeels symbolisch, maar toch maakte het CGKR bij herhaling gebruik van deze regeling, bv. bij de racistische moorden van Hans Van Themsche. Toen kon de regeling eigenlijk geen gevolgen hebben omdat op een gewone moord al levenslang stond. Een racistische moord kon de maximumstraf voor moord niet meer verzwaren.nvdr).

In het nieuwe voorstel, de wet-Jarfi zeg maar, wordt de verdubbeling van de minimumstraffen afgeschaft en verdubbelen de maximumstraffen. Die maximumstraffen worden nu geënt op de maximumstraffen voor geweld tegen de politie en verder op de maximumstraffen voor geweld tegen minderjarigen en tegen kwetsbare personen.

== Nog dit: deze strafverzwaring heeft niets te maken met de homofobe gewelddaden in Kelly's, een Aalsters café, op 19 juli jl. Toen werden twee homo's gewond door twee homofobe broers. Eén van de slachtoffers lag een tijd in coma. Het voorstel van minister Turtelboom komt toevallig net na deze feiten op de agenda van de ministerraad.

Het moet ook duidelijk zijn dat de daders van de moord op Jarfi en de twee Aalsterse homofobe vechtjassen nog onder de oude regeling vallen. Voor hen worden de straffen niet verzwaard, omdat de feiten gepleegd zijn vooraleer de strafverzwaring is ingetreden én omdat een dader altijd profiteert van het best mogelijke regime.

In het geval-Jarfi hangt alles af van de manier waarop het parket en daarna de rechter deze daden benoemen. Als zij vinden dat de daders de bedoeling hadden om Jarfi te doden, dan is het maximum 30 jaar. Als ze denken dat dit met voorbedachtheid gebeurde, is de straf zelfs levenslang. Als ze evenwel menen dat de daders Jarfi alleen maar een flink pak slaag wilden geven en dit ongewild de dood van Jarfi tot gevolg had, dan zakt die straf theoretisch tot 15 jaar (als de slagen voorbedacht waren). Maar in de praktijk wordt ze dan 10 jaar omdat dit soort feiten met die benoeming altijd naar de correctionele rechtbank wordt gestuurd.

De maximumstraf voor de daders van Aalst hangt af van de gevolgen voor de slachtoffers. Als er geen blijvende arbeidsongeschiktheid is, bedraagt ze drie jaar (of twee jaar als men geen voorbedachtheid aanvaardt). Als er wel blijvende arbeidsongschiktheid is, loopt ze theoretisch op tot tien jaar (of vijf jaar als men geen voorbedachtheid aanvaardt), maar in de praktijk is het maximum dan vijf jaar, omdat dit soort feiten altijd naar de correctionele rechter wordt gestuurd.

1.2. HOE WORDEN DE STRAFFEN DAN?

1.2.1. Algemeen

== Momenteel hangen de straffen voor slagen en verwondingen af van drie dingen:

* het resultaat van die slagen: is het een gewone mep zonder verdere gevolgen; is er tijdelijke arbeidsongeschiktheid; is er blijvende handicap; overlijdt het slachtoffer zonder dat de dader dat wilde;

* de voorbedachtheid van de dader: voorbedachte daden worden altijd iets hoger bestraft;

* de aard van het slachtoffer: geweld tegen een minderjarig slachtoffer wordt zwaarder gestraft. Dat geldt ook voor geweld tegen een slachtoffer dat zo kwetsbaar is dat het niet voor zijn eigen levensonderhoud kan zorgen wegens ziekte, handicap of leeftijd. (Daarnaast speelt vaak ook het beroep of de maatschappelijke status een rol in de bestraffing: zo worden slagen aan een politieman of een parlementslid ook zwaarder bestraft, maar die regeling komt bij de wet-Jarfi niet te pas, nvdr).

== De maximumstraffen verzwaren in de wet-Jarfi voor alle slachtoffers van discriminerend geweld. Het motief van het geweld moet dus haat tegen die bepaalde bevolkingsgroep zijn. Wie een bejaarde slaat omdat hij bejaarden haat, krijgt een strafverdubbeling; wie die zelfde bejaarde slaat omdat hij zijn geld niet wil afgeven, krijgt géén strafverdubbeling.

Het discriminerend motief geldt voor alle groepen uit de antidiscriminatiewet. De strafverzwaring geldt dus voor geweld uit homohaat, maar ook voor geweld uit vreemdelingenhaat, uit bejaardenhaat, of uit haat tegen een politieke overtuiging of uit haat tegen roodharigen. Ook vechtpartijen tussen plakploegen bij de verkiezingen vallen onder de regeling, want dat is geweld uit haat tegen een politieke overtuiging, net als geweldplegingen van het Taal AktieKomitee, want geweld uit haat tegen een taal. Ook wie een bedelaar een schop geeft omdat hij tegen bedelaars is valt onder de nieuwe regeling.

Technisch gezien gaat het om haat tegen mensen wegens hun ras, huidskleur, afkomst, nationale of etnische afstamming, hun nationaliteit, hun geslacht, hun seksuele geaardheid, hun burgerlijke staat, hun geboorte, hun leeftijd, hun fortuin, hun geloof of levensbeschouwing, hun huidige of toekomstige gezondheidstoestand, hun handicap, hun taal, hun politieke of syndicale overtuiging, hun fysieke of genetische eigenschappen, hun sociale afkomst.

Bij al deze kenmerken komt één kenmerk bij, dat we niet terugvinden in de drie antidiscriminatiewetten: geslachtsverandering. Ook wie geweld pleegt tegen iemand die van geslacht wil veranderen, valt onder de nieuwe regeling en ziet de maximumstraf dus verdubbeld.

1.2.2. Concreet

Concreet worden de maximumstraffen voor discriminerend geweld zo, als de wet-Jarfi wet wordt:

* Droge klap zonder verdere gevolgen: 6 maand (de huidige maximumstraf) wordt 1 jaar; bij minderjarig slachtoffer: 2 jaar.

* Droge klap met voorbedachtheid: 1 jaar wordt 2 jaar; bij minderjarig slachtoffer: 4 jaar.

* Slagen met arbeidsongeschiktheid: 2 jaar wordt 4 jaar; bij minderjarig slachtoffer: 5 jaar.

* Voorbedachte slagen met arbeidsongeschiktheid: 3 jaar wordt 5 jaar; bij minderjarig slachtoffer: 10 jaar.

* Slagen met blijvende arbeidsongeschiktheid: 5 jaar wordt 10 jaar; bij minderjarig slachtoffer: 15 jaar.

* Voorbedachte slagen met blijvende arbeidsongeschiktheid: 10 jaar wordt 15 jaar; bij minderjarig slachtoffer: 20 jaar.

* Slagen zonder opzet te doden, maar met de dood tot gevolg: 10 jaar wordt 15 jaar; bij minderjarig slachtoffer 20 jaar.

* Voorbedachte slagen zonder opzet te doden, maar met de dood tot gevolg: 15 jaar wordt 20 jaar; bij minderjarig slachtoffer: 30 jaar.

* Doodslag: 30 jaar wordt levenslang.

* Moord (doodslag met voorbedachtheid): levenslang blijft levenslang.

* Er is een soorgelijke regeling voor vergiftiging van het slachtoffer.

2. CIPIERS, BUSCHAUFFEURS, LERAARS, DOKTERS

2.1. Algemeen

Daarnaast wil minister Turtelboom eenzelfde strafverzwaring invoeren als het slachtoffer een medewerker is van het openbaar vervoer of een cipier. Aanleiding hiervoor is het overlijden van Iliaz Tahiraj (56), een Brussels MIVB-controleur op 7 april jl. Hij deed vaststellingen en nam foto's bij een ongeval in de Brusselse havenbuurt. Hij kreeg toen één vuistslag in het gezicht van een vriend van de automobilist die het ongeval had veroorzaakt en overleed later daaraan. De vakbonden van het openbaar vervoer drongen toen aan op strafverzwaring voor agressie tegen hun personeel. Ook de cipiersvakbonden eisten dit jaar al meermaals een strafverzwaring.

Justitieminister Annemie Turtelboom gaat op die eisen in door de nieuwe mozaïekwet, waarvan de tekst momenteel voor advies bij de Raad van State ligt. De minister harmoniseert hierbij het strafwetboek en dat is een niet-geringe verdienste.

2.2. Concreet

Wat stelt Turtelboom voor?

De minister gebruikt de wet van 20 december 2006 die strengere minimumstraffen oplegt voor geweld tegen leden van beroepsgroepen van openbaar nut: buschauffeurs, leraars, artsen, verplegers, OCMW-personeel e.d. (zie: hier,nvdr) en verandert er drie dingen aan. Welke?

* Ze voegt cipiers, leden van de griffies en van de psychosociale dienst van de gevangenissen, leden van het veiligheidskorps (dat gevangenen van en naar de raadkamer en de rechtbank moet vervoeren, nvdr) en leden van de Federale Overheidsdienst Justitie toe aan de lange lijst beroepsgroepen van openbaar nut die van een strafverwaring kunnen "genieten" als zij slachtoffer zijn van een geweldsmisdrijf.

* Ze schaft de verdubbeling van de minimumstraffen voor geweld tegen leden van deze beroepsgroepen, die in 2006 werd doorgevoerd, weer af.

* Ze voert een verdubbeling van de maximumstraffen door voor slagen en verwondingen als daar minder dan vijf jaar cel op staat. En ze verhoogt de straffen voor slagen en verwondingen waar meer dan vijf jaar cel op staat, telkens met vijf jaar. Hiermee trekt ze de maximumstraffen voor geweld tegen de beroepsgroepen uit de wet van 2006 gelijk met de maximumstraffen voor geweld wegens een discriminerend motief.

Alleen voor doodslag en moord is er geen strafverzwaring voor al deze beroepsgroepen. Voor de rest worden de straffen precies zoals bij de misdrijven met een discriminerend motief.

Nemen we het voorbeeld van de voorbedachte slagen aan een cipier, buschauffeur, leraar, dokter e.d.. De maximumstraf daarvoor komt op 2 jaar bij een droge klap, op 5 jaar bij een mep met gewone arbeidsongeschiktheid, op 15 jaar bij blijvende arbeidsongeschiktheid, op 20 jaar als de dood volgt maar de dader niet het opzet had om te doden. Als de dader giftige stoffen heeft toegediend zonder dat hij zijn slachtoffer wilde doden, maar het stierf toch, dan komt de straf zelfs op dertig jaar.

3. SCHEIDSRECHTERS

Ook het parlement liet zich niet onbetuigd. Het discussieerde de voorbije maanden over twee vormen van strafverzwaring. Eén betrof verzwaring van de minimumstraffen, een andere verzwaring van de maximumstraffen.

Nu zondag, op 29 juli, wordt de wet-Devin van kracht. De minimumstraf voor slagen en verwondingen tegen scheidsrechters wordt vanaf dan met de helft verhoogd en met één jaar als die maximumstraf "opsluiting" is. Dat besloot de Kamer.

3.1. Waarover gaat het?

Sinds 20 december 2006 heeft België een wet waardoor geweld tegen bepaalde beroepsgroepen zwaarder wordt bestraft dan ander geweld. Het gaat dan om buschauffeurs, postbodes, brandweerlui, artsen, verplegers, apothekers, leraars e.d. Als je iemand uit zo'n beroepsgroep meppen geeft, dan is de minimumstraf twee keer zo hoog dan wanneer je een gewone burger slaat. De PS wilde ook scheidsrechters op dezelfde manier behandelen als de leden van die groep.

De Kamer verzwaarde wel de minimumstraffen voor scheidsrechters, maar slechts met de helft. In tegenstelling tot bij buschauffeurs, postbodes, brandweerlui, artsen, verplegers, apothekers en leraars... is er dus géén verdubbeling van de minimumstraf. De reden van dit verschil is dat deze laatste personen anderen helpen en van dienst zijn en bovendien een zwaardere maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben dan scheidsrechters.

De maximumstraffen voor geweld tegen scheidsrechters blijven wat ze al waren in 1867. Bovendien: zolang de straf geen vijf jaar bedraagt kan de rechter ze altijd met uitstel opleggen of zelfs opschorting geven.

3.2. Hoe wordt het?

De nieuwe regeling is dus vooral symbolisch. De minimumstraf voor een gewone klap zonder arbeidsongeschiktheid aan een scheidsrechter komt nu op 12 dagen, bij buschauffeurs is dat 16 dagen, bij een gewone burger 8 dagen. Als die klap met voorbedachtheid wordt gegeven wordt het minimum anderhalve maand, bij buschauffeurs is dat twee maanden, bij een gewone burger één maand.

Als de klap een tijdelijke arbeidsongeschiktheid tot gevolg heeft komt het minimum voor scheidsrechters op 3 maanden (bij voorbedachtheid: 9 maanden), bij buschauffeurs wordt dat 4 maanden (12 maanden), bij gewone burgers 2 maanden (6 maanden).

Als de klap tot een blijvende arbeidsongeschiktheid leidt, dan is de minimumstraf voortaan bij scheidsrechters 3 jaar (bij voorbedachtheid: 6 jaar), bij buschauffeurs 4 jaar (bij voorbedachtheid: 7 jaar) en bij gewone burgers 2 jaar (bij voorbedachtheid: 5 jaar).

Als de scheidsrechter overlijdt ten gevolge van die slagen komt de minimumstraf op 6 jaar (bij voorbedachtheid: 11 jaar), bij buschauffeurs is dat 7 jaar (bij voorbedachtheid: 12 jaar), bij gewone burgers 5 jaar (bij voorbedachtheid: 10 jaar).

4. ANTISEKSISMEWET

4.1. HET VOORSTEL

De Senaatscommissie Justitie besprak dan weer een wetsvoorstel van de groene senatrice Zakia Khattabi (Ecolo). Zij wil een antiseksismewet invoeren, naar analogie met de antiracismewet. Minister van Gelijke Kansen Joëlle Milquet wil dat ook en zij kondigt ook een reeks strafverzwaringen en zelfs nieuwe strafbare feiten aan, maar haar voorstel is nog niet klaar.

In haar voorstel verdubbelt Khattabi de minimum- én de maximumstraffen voor een hele reeks misdrijven "als die misdrijven zijn ingegeven door redenen die te maken hebben met het geslacht van het slachtoffer". Het gaat dan o.a. om aanranding, verkrachting, zedenschennende reclame, pornografie, gewone slagen en verwondingen zonder arbeidsongeschiktheid, toedienen van giftige stoffen met arbeidsongeschiktheid, schuldig verzuim, iemand aanhouden zonder bevel, belaging, laster, belediging, grafschennis, brandstichting in een bewoond pand, vandalisme met geweld.

Voor een aantal van deze misdrijven is de minimumstraf al verdubbeld door de bepalingen uit de antidiscriminatiewet (ADW), maar de lijst van Khattabi is ruimer: zo vallen bv. ook pornografie, gewone slagen zonder arbeidsongeschiktheid, laster en belediging onder haar lijst. En bovendien verdubbelen ook de maximumstraffen voor al die misdrijven, wat bij ADW niet het geval is.

4.2. DE EERSTE REACTIES

Tijdens de eerste hoorzittingen over het voorstel stonden vertegenwoordigers van het Instituut voor Gelijkheid van Mannen en Vrouwen, van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding en van de vrouwenorganisatie Vie Féminine, grotendeels achter het voorstel dat voor sommigen "op bepaalde punten niet ver genoeg ging".

Er waren natuurlijk ook andere kritische bedenkingen.

Zo rijst de vraag wat men zich precies moet voorstellen bij de misdrijven aanranding, verkrachting en productie van pornografie, als die niét ingegeven zijn "door redenen die te maken hebben met het geslacht van het slachtoffer". Bestaan zulke misdrijven wel? Volgens senator Rik Torfs (CD&V) zitten alleen de biseksuelen hier safe, de anderen zien volgens hem hun straf sowieso verdubbelen.

Het voorstel-Khattabi bevat geen enkele motivering voor de verzwaring van de straffen. De hele criminologische discussie over het nut van celstraffen is aan haar voorbijgegaan.

Waarom moeten de maximumstraffen voor slagen zonder werkonbekwaamheid of voor beledigingen omhoog als er een seksistisch motief is en de andere slagen of beledigingen niet?

Waarom moeten die maximumstraffen wel omhoog bij een seksistisch motief en niet bij een racistisch motief? We hebben er het raden naar.

Het voorstel wordt nog verder bediscussieerd in de Senaatscommissie Justitie. Er komen na het reces nieuwe hoorzittingen.

5. BEDENKINGEN

Meer algemeen rijzen nogal wat bedenkingen bij de rush naar strafverzwaringen.

5.1. Ons strafwetboek dateert uit 1867 toen plattelandsmisdrijven de samenleving overheersten. Later werden allerlei dingen toegevoegd, er werd een hele koterij bijgebouwd. Straffen kunnen momenteel zwaarder worden al naargelang het statuut van het slachtoffer, het motief van de dader of de relatie tussen slachtoffer en dader. Soms verzwaart alleen de minimumstraf, soms ook de maximumstraf. Het wordt heel ingewikkeld. Zeker als je deze regeling gaat combineren met de meer dan 1.000 verschillende verjaringstermijnen die in het Belgische recht bestaan. Zeker voor seksueel misbruik is de verjaringstermijn bij meerdere feiten en bij samenhang met andere feiten ontstellend ingewikkeld te berekenen. Kortom: de strafwet wordt almaar ingewikkelder gemaakt.

Daarbij moet wel worden gezegd dat minister Turtelboom een prijzenswaardige poging onderneemt om toch wat meer eenvormigheid in het strafwetboek aan te brengen door de maximumstraffen voor geweld tegen de beroepsgroepen van openbaar nut gelijk te trekken met de maximumstraffen voor discriminerend geweld en met die voor geweld tegen de politie.

5.2. In ieder geval is de regeling nu niet alleen ingewikkeld, maar soms ook onlogisch. Tot voor de voorstellen van Turtelboom kreeg uitgerekend de groep die het beste getraind en bewapend is tegen geweld, de politie, krijgt het beste strafrechtelijke statuut als één van hen slachtoffer is. Een veel beter dan de slachtoffers uit andere beroepsgroepen met een algemeen nut (leraars, verplegers, dokters,…) die niét bewapend zijn, géén geweldstraining hebben gevolgd, geen gevarenpremie krijgen en niet voor een beroep hebben gekozen waarin gebruik van geweld een essentieel element vormt. Is dat logisch? Nee dus, vond ook Turtelboom en ze trok de straffen gelijk in haar twee ontwerpen.

Maar er blijven nog problemen. De maximumstraffen voor slagen en verwondingen tegen een politieman met de dood tot gevolg maar zonder het inzicht te doden komen nu op 15 jaar als er geen voorbedachtheid is en op 20 jaar mét voorbedachtheid. Dat is telkens vijf jaar meer dan wanneer een parlementslid, een lid van het Grondwettelijk Hof of een minister slachtoffer van hetzelfde feit zouden zijn. Is dit logisch?

Precies omdat al die nieuwe strafverzwaringen soms onvoldoende oog hebben voor het geheel van het strafwetboek dreigen ze nieuwe discriminaties in te voeren. Zo kan een wetsvoorstel dat discriminatie wil bestrijden nu net discriminatie creëren.

5.3. In ieder geval zullen al deze strafverzwaringen toch nog door nogal wat gewone burgers als discriminerend worden ervaren. Geven we slechts enkele voorbeelden.

De straffen voor geweld tegen een bejaarde die in het ziekenhuis terechtkomt na een handtasdiefstal, zullen na de wet-Jarfi niet verzwaren. Ook niet als de dader specifiek bejaarden heeft uitgekozen omdat ze zich moeilijk kunnen verzetten. Het motief was immers diefstal, geen bejaardenhaat. Maar hetzelfde geweld tegen bejaarden omdat ze oud zijn, leidt tot een strafverdubbeling.

Homo's die via een chatsite naar een afgelegen plaats worden gelokt om daar overvallen te worden, zullen niet kunnen profiteren van de nieuwe wet-Jarfi. Het motief is immers niet homohaat, maar wel diefstal.

Vele mensen zullen zich echter afvragen waarom de straffen in hun geval "zo licht" zijn en in andere gevallen dubbel zo zwaar. Dit dreigt op zich agressie uit te lokken of minstens secundaire victimisering (waarbij een slachtoffer door het systeem dat hem moet helpen opnieuw tot slachtoffer wordt gemaakt, nvdr). Het wordt een titanenklus voor de diensten slachtofferonthaal om dat geloofwaardig uit te leggen, te meer daar de motivering die het parlement aan sommige strafverzwaringen heeft gegeven erg gebrekkig is.

Een voorbeeld. Neem nu de strafverzwaring voor geweld tegen de politie, die sinds enkele jaren bestaat. Toenmalig justitieminister Stefaan De Clerck (CD&V) zegde tijdens de debatten dat de verhoging van de maximumstraffen een doordrukje was dan de maximumstraffen voor minderjarigen die van dezelfde misdrijven slachtoffer worden. De vraag rijst of die vergelijking vanuit motiveringstechnisch standpunt zo geslaagd is!

Zelfs het argument dat het geweld tegen de politie toeneemt is relatief. Het geweld tegen de politie neemt inderdaad toe en dat is uiteraard verwerpelijk: in de eerste tien jaar van deze eeuw met zo'n 14%, maar in die zelfde periode stegen de opzettelijk slagen en verwondingen tegen alle burgers samen met 25,5%. Bijna twee keer zoveel dus. Waarom gaan de straffen voor geweld tegen gewone burgers dan ook niet omhoog? Allemaal niet erg logisch.

Een meer realistisch argument voor de strafverzwaring bij geweld tegen de politie werd door de toenmalige minister van Justitie Stefaan De Clerck geopperd net voor de stemming in de Kamercommissie: "Ik moet straks de politiebonden zien, de situatie is gespannen, geef mij deze wet zodat ik iets kan voorleggen". En zo geschiedde.

De wet die de straffen voor geweld tegen de politie verzwaarde had een gebrekkige motivering. Maar ze had er tenminste nog een. Dat kan van het voorstel-Khattabi niet gezegd worden: daar heb je geen enkele motivering voor de verdubbeling van de straffen. En ook de nogal ruwe opdeling van slachtoffers in gewone burgers-scheidsrechters-buschauffeurs in de wet-Devin roept serieuze vragen op. In de wet-Devin is bovendien niet gemotiveerd waarom één bepaalde private beroepsgroep of zelfs een groep van vrijwilligers (scheidsrechters) wél extra moet worden beschermd door hogere minimumstraffen en andere private beroepsgroepen (journalisten? zangers? juryleden bij kookwedstrijden?) niet. Wel zegt de memorie dat "het geweld tegen scheidsrechters stijgt", maar uit de cijfers van de voetbalcel van Binnenlandse Zaken blijkt nu net het omgekeerde.

Ere wie ere toekomt: van alle hier besproken voorstellen is de strafverhoging in de Wet-Jarfi het beste gemotiveerd en het trekt ook een aantal discriminerende behandelingen weer recht.

5.4. De strafverzwaringen die nu en de voorbije jaren worden doorgevoerd waren iedere keer steekvlampolitiek. De politici reageerden telkens op een mediatiek incident (de zaak-Jarfi, de zaak-Tahiraj...) en dat gebeurt niet altijd doordacht. Men heeft niet altijd oog voor de consequenties van de strafverzwaringen die men doorvoert op andere domeinen. Onder dit parlement lijkt die rush naar strafverzwaringen nog toe te nemen.

De roep om strafverzwaring komt er niet alleen omdat de straffen voor slagen en verwondingen in het algemeen eerder licht zijn, maar vooral omdat de korte straffen (onder de drie jaar) niet meer worden uitgevoerd. Men verzwaart bepaalde straffen dus om er zeker van te zijn dat ze worden uitgevoerd. Dat is een oneigenlijk motief.

De roep om strafverzwaring gaat niet gepaard met enig debat over de zinvolheid of de doelstellingen van de celstraf. Welk doel wil men bereiken met die strafverzwaringen? Het is duidelijk dat de zwaardere straffen extra leed bij de dader moeten toevoegen. Leedtoevoeging is één van de functies van de celstraf en het is een eerbare doelstelling omdat de staat zo de wraakzucht van de slachtoffers kanaliseert. Maar moet die doelstelling niet afgewogen worden tegen de andere doelstellingen van de celstraf in het algemeen (afschrikking, resocialisatie) en in het bijzonder in ieder voorstel?

5.5. Strafverzwaring lijkt voor politici (samen met verlenging van de verjaringstermijn) de strafrechtelijke tegenhanger geworden van de fiscale aftrekpost. Op deze wijze sussen politici de sterkst roepende lobby's in hun sector. De politici bekommeren zich over het algemeen (met Turtelboom in dit geval als uitzondering) onvoldoende om de eenheid van het systeem. Het belastingssysteem werd door al de fiscale aftrekposten een ondoorzichtige en onrechtvaardige warboel. Net zo dreigt het strafwetboek door al die strafverzwaringen na mediatieke incidenten ondoorzichtig, onlogisch en onrechtvaardig te worden.

5.6. Zou men niet beter de hele regeling herdenken en snoeien in al die bijzondere statuten? Het leed is voor alle slachtoffers van geweld hetzelfde, ongeacht het motief van de dader, ongeacht het beroepsstatuut van het slachtoffer. Zou men niet beter de minimumstraffen afschaffen en de maximumstraffen voor sommige geweldsmisdrijven op dezelfde manier verhogen voor alle slachtoffers? Zou men niet beter werk maken van de herziening van het strafwetboek en de bijzondere strafwetten? Toenmalig justitieminister Jo Vandeurzen (CD&V) stelde in 2008 voor dat de Senaat zich over dat thema zou buigen, maar de Hoge Vergadering deed nu al vier jaar lang niets met zijn voorstel. Vandeurzen stelde ook voor om een commissie van deskundigen op te richten om die herziening mee voor te bereiden. Het werd één van de zeven prioriteiten van zijn opvolger Stefaan De Clerck. Ook justitieminister Turtelboom vindt dat er zo'n commissie moet komen. Maar er gebeurt niets. De commissie is er niet en Kamer en Senaat doen niets, behalve dan de strafwetgeving ingewikkelder en onlogischer maken door steekvlamwetjes in reactie op breed uitgesmeerde incidenten in de media.

Lees ook:

Over homofoob geweld

Nieuwe wet bestraft geweld tegen buschauffeurs en leraars zwaarder

Straffen voor geweld tegen politie worden verzwaard

Het Nationaal Veiligheidsplan 2012-2015

Zinloos geweld in een vloeibare samenleving

12% Belgen slachtoffer van partnergeweld

*****************************************

Het dagelijkse nieuws over het justitiebeleid vindt U door in de functie "zoeken" rechtsboven op deze site de letters JDW in te tikken.

*****************************************